شناخت مؤلّف مرآت عشّاق (مطالعۀ نسخه‌شناسانه و متن‌پژوهانه)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

مرآت عشاق رساله‌ای است در گزارش اصطلاحات صوفیان شامل یک مقدّمه و دو مطلب. توجه عمدۀ مؤلف به تأویل الفاظ استعاری است و از آنها با عنوان «اشارات خاص» یاد کرده است. مرآت عشاق با استفاده از نسخه‌های ناقص، و از مؤلّفی ناشناخته، انتشار یافته است. در مقالۀ حاضر، نویسندۀ اثر با توجّه به قرائن موجود و شناسایی نسخه‌ای کامل، کهن و معتبر از آن، معرّفی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the author of The Mer’at-e Oshshaq (A codicological and textological study)

نویسندگان [English]

  • Heydar Gholizadeh 1
  • Behrooz Imani 2
چکیده [English]

The Mer’at-e Oshshaq is a treatise on the Sufi terminology in one introduction and two themes [matlab]. The author’s emphasis is on the exegesis of figurative terms, to which he refers as “specific implications”. The Mer’at-e Oshshaq has been published based on some incomplete manuscripts and attributed to an unknown writer. In the present article, on the basis of some existing clues and an old creditable complete manuscript newly discovered, the identity of the author of the treatise has been ascertained.

ـ الفتی تبریزی (1377)، رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران، مولی، چاپ دوم.
ـ بدلیسی، ادریس، مرآت الجمال، دستنویس شمارۀ 38/261 کتابخانۀ عارف حکمت مدینه.
ـ بدلیسی، ادریس (1388)، مرآت عشاق، تصحیح مرضیه سلیمانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اوّل.
ـ بدلیسی، ادریس، مرآت عشاق، دستنویس شمارۀ 4/1888 کتابخانۀ اسعد افندی (استانبول).
ـ بدلیسی، ادریس (1382)، مناظرۀ روزه و عید، تصحیح نصرالله پورجوادی، معارف، دورۀ بیستم، شمارۀ 2 (پیاپی 159)، مرداد ـ آبان.
ـ بدلیسی، ادریس، مناظرۀ روزه و عید، دستنویس شمارۀ 5/1888 کتابخانۀ اسعدافندی (استانبول).
ـ برتلس، یوگنی ادواردوویچ (1376)، تصوّف و ادبیات تصوّف، ترجمۀ سیروس ایزدی، تهران، امیرکبیر.
ـ بروسه‌لی، محمدطاهر (1333-1342)، عثمانی مؤلّفلری، استانبول، مطبعۀ عامره.
ـ حسینی، سیدمحمدتقی (1393)، فهرست دستنویس‌های فارسی کتابخانۀ حالت افندی (استانبول)، تهران، مؤسسه فرهنگ بنیان شکوهی، با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
ـ دانش‌پژوه، محمّدتقی (1332)، فهرست کتابخانۀ اهدایی آقای سیدمحمّد مشکوة به کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، تهران، دانشگاه تهران، ج3، بخش1.
ـ دانش‌پژوه، محمدتقی و ایرج افشار (1344)، نسخه‌های خطی، دفتر چهارم.
ـ دهخدا، علی‌اکبر (1352)، امثال و حکم، تهران، امیرکبیر، چاپ سوم.
ـ سلیمانی، مرضیه، مقدّمه بر مرآت عشاق (اصطلاحات صوفیان) بدلیسی، ادریس، مرآت عشاق.
ـ صدری‌نیا، باقر (1380)، فرهنگ مأثورات متون عرفانی، تهران، سروش، چاپ اوّل.
ـ قره‌بلوط، علی‌الرضا و احمد طوران قره‌بلوط، معجم ‌التاریخ التراث الاسلامی فی مکتبات العالم (المخطوطات و المطبوعات)، قیصری، دارالعقبه.
ـ عطار، فریدالدین محمد (1385)، منطق‌الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن، چاپ سوم.
ـ لاهیجی، شمس‌الدین محمد (1371)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تصحیح محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران: زوار.
ـ معصومی، بهرام (1383)، «ادریس بدلیسی» در دانشنامۀ ادب فارسی (ادب فارسی در آناتولی و بالکان)، به سرپرستی حسن انوشه، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ مفتاح، الهامه، ولی، وهاب (1374)، نگاهی به روند نفوذ و گسترش زبان و ادب فارسی در ترکیه، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ مولوی، جلال‌الدین محمد (1372)، مثنوی، تصحیح محمد استعلامی، تهران، زوّار، چاپ سوم.
ـ نظامی (1363)، خسرو و شیرین، تصحیح وحید دستگردی، تهران، علمی، چاپ دوم.