نقد و بررسی مجمع‌‏النفایس خان آرزو

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

استادیار دانشگاه اصفهان

چکیده

مجمع‏‌النفایس، به سبب نگاه ژرف و تیزبینانۀ مؤلفش، جایگاه بخصوصی در میان تذکره‏‌های شعر فارسی دارد. اگرچه بعضاً نقایصی چون بی‏‌توجهی عامدانه به ارائۀ اطلاعات تاریخی به ویژه در باب شعرای ایرانی در آن دیده می‌‏شود، با این همه نظر به انصاف و دانش و سلیقۀ نویسنده، این کتاب اغلب فراتر از تذکره است و اهمیتی در حد مجموعه نظرات ادبی قدما دارد، تا حدی که می‏‌تواند مرجعی موثق و دست اول برای پژوهشگر ادبی در بررسی جریانات تحولات علوم ادبی علی‏‌الخصوص سبک‏‌شناسی و نقد ادبی باشد. از این کتاب، با وجود ارزشمندی غیر قابل انکارش متأسفانه هنوز چاپ محققانه‏‌ای صورت نگرفته است و آنچه در چاپ مشوش ادبای پاکستانی عرضه شده است و ما بدان نیز خواهیم پرداخت، صرفاً غلطنامه‏‌ای از این اثر برجسته است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Majma al-Nafayes-e Khan-e Arezu: A Review and Criticism

نویسنده [English]

  • Saeid Shafieioun
چکیده [English]

Due to the deep and sharp view of its author, Majma al-Nafayes claims a special rank among the biographies of Persian poets. Though there are some inefficiencies, such as deliberate neglect of providing historical data particularly on the Iranian poets, it is often considered a book beyond a biography and as important as a collection of literary views expressed by the early scholars, hence a reliable first hand source in studying the developmental processes of literary sciences, particularly, literary criticism and stylistics. While the book is incredibly valuable, has, unfortunately, not been scholarly publicized so far, and what provided in its messed up publication by the men of letters in Pakistan, on which we will have a look, is merely a book of mistakes made up of  this outstanding work.  

- آرزو، سراج‏‌الدین علیخان، مجمع‌‏النفایس، تصحیح زیب‌‏ا‌لنساء علیخان (سلطان علی)، اسلام آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، 1383.
- آرزو، سراج‌‏الدین علیخان، مجمع‌‏النفایس، تصحیح میرهاشم محدث، تهران، 1385.
- ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، مجمع‌‏النفایس، تصحیح مهر نورمحمدخان، اسلام آباد، 1385ش.
- ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، مجمع‏‌النفایس، ج 3، تصحیح محمد سرافراز، اسلام آباد.
- الله آبادی، شاه علی، خازن‌‏الشعرا، تصحیح اختر مهدی، تهران، 1386ش.
- برزگر، محمدرضا، 1380، دانشنامۀ ادب فارسی، ج 1، به کوشش حسن انوشه، تهران.
- بلگرامی، غلام علی، خزانۀ عامره، کانپور، چاپ سنگی، 1817م.
- حاکم لاهوری، عبدالحکیم، تذکرۀ مردم دیده، تصحیح سید عبدالله، لاهور، 1339ق.
- گلچین معانی، احمد، 1363، تاریخ تذکره‏‌های فارسی، تهران.
- نصرآبادی، محمدطاهر، تذکرۀ نصرآبادی، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، تهران، 1378ش.
- مجتبایی، فتح‌‏الله، 1367، دایرة‏المعارف بزرگ اسلامی، تهران.
- واله داغستانی، علیقلی، 1384، ریاض الشعرا، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، تهران، 1384ش.