2024-03-29T00:32:50Z
http://www.am-journal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5717
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
سخن سردبیر
2011
06
22
3
5
http://www.am-journal.ir/article_48331_bad84e776ded17fd016b9185f6d540b3.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
نظری به منظرالاولیا
محمد ابراهیم
ایرج پور
در مقالۀ حاضر کتاب منظرالاولیا در موضوع مزارات تبریز نگاشتۀ محمدکاظم تبریزی که توسط آقای میرهاشم محدّث تصحیح شده و کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی آن را در سال 1388 به چاپ رسانده است، مورد نقد و نظر قرار میگیرد. در این نوشتار ابتدا مقدمۀ مصحّح ارزیابی گردیده، سپس برخی از مشکلات متن نشان داده شده است. عدم مراجعه به منابع موجود، ورود اشتباهات نگارشی نسخه به متن مصحَّح، بدخوانی نسخه و نگارش مقدمهای ناقص، از جمله اشکالاتی است که با ذکر شواهد برای هر یک، به آنها پرداخته خواهد شد.
منظرالاولیا
محمدکاظم تبریزی
تصحیح متن
تصوف دورۀ قاجار
2011
06
22
7
20
http://www.am-journal.ir/article_48332_c714215d31a331522fd3db652f9543fd.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
تحفةالملوک اثری نویافته از اوحدی مراغهای
یوسف
بیگ باباپور
شیخ اوحدالدین اوحدی مراغهای، فرزند حسین اصفهانی، از شعرای معروف عصر مغول، در ثلث واپسین قرن هفتم و ثلث نخستین قرن هشتم میزیسته و سوای دیوان اشعار او در قصیده و غزل و غیره، بیشتر اشتهار وی به خاطر دو مثنوی معروف اوست: جام جم و منطقالعشاق (دهنامه). اما تنها اثر منثور شناسایی شده و موجود از او رسالۀ تحفةالملوک است، با موضوع اخلاق که از گفتار بزرگان سخنانی در موضوعات مختلف انتخاب کرده و آنها را در نُه باب تنظیم نموده و باب اول آن را در جملاتی قرار داده که بزرگان در دو کلمه گفتهاند تا باب نهم که به ده کلمه رسیده است. به دو دلیل میتوان بر انتساب این اثر به اوحدی تأکید کرد: یکی اصالت و قدمت نسخه، که صراحتاً در آغاز آن به نام اوحدی تصریح و اشاره شده است؛ دوم شیوۀ نگارش آن، که به سبک دهنامه بسیار نزدیک است. البته میتوان به این نکته نیز توجه داشت که کل مجموعۀ خطی دربردارندۀ این اثر، مختص آثار اوحدی است و اصلاً به این هدف و انگیزه کتابت شده است. به هر حال، اثر حاضر اثری نویافته از اوحدی مراغی است و در هیچ یک از تذکرهها و کتب تراجم اشارهای بدان نشده است؛ حتی کسانی که اقدام به نشر آثار اوحدی نمودهاند، از جمله مرحوم استاد سعید نفیسی، از وجود چنین اثری از اوحدی بیخبر بودهاند و حتی اشارهای هم بدان ننمودهاند.
اوحدی مراغی
تحفةالملوک
اثر نویافته
نسخ خطی
2011
06
22
21
47
http://www.am-journal.ir/article_48333_aeefd7401a7e63ad68746e599c5b8954.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
شهنشاهنامۀ فتحعلی خان صبا نسخۀ 5998 کتابخانۀ ملک شاهکاری از هنر دورۀ قاجار
سعید
خودداری نایینی
در این نوشته با ورود به بحث کتابآرایی هنری دورۀ قاجار و عوامل مؤثر بر آن، چون زمینههای تاریخی و حمایتهای درباری، به زندگی و جایگاه ادبی ـ هنری فتحعلیخان صبا سرایندۀ شهنشاهنامه پرداخته میشود. سپس با نگاهی به شهنشاهنامۀ پیش از وی، در باب جایگاه ادبی شهنشاهنامه به عنوان محملی برای بروز هنر نقاشی این دوره، نسخههای مختلف شناسایی میشوند و در پی آن، نسخهشناسی شهنشاهنامۀ کتابخانۀ ملک، به عنوان نقطۀ تمرکز این پژوهش، میآید. سرانجام در باب آثار محمدحسن افشار، نگارگر این نسخه و تحلیل ویژگیهای کار او در این نسخه، تحقیق میشود.
نقاشی عصر قاجار
کتابخانۀ ملک
شهنشاهنامه
محمد حسن افشار
2011
06
22
49
72
http://www.am-journal.ir/article_48334_85305692913b74db99d3f520d1c96e0b.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
در بارۀ چند مهرنوشته و سکهنوشتۀ ساسانی و عربساسانی
حسن
رضائی باغ بیدی
موضوع مقالۀ حاضر بررسی نوشتههای روی دو مهر ساسانی و سه سکۀ عربساسانی است. در بررسی نوشتههای دو مهر ساسانی، دو عنوان جدید به زبان فارسی میانه شناسایی میشود. در بررسی سه سکۀ عربساسانی نیز علاوه بر طرح برخی نکات مهم تاریخی و فرهنگی، کهنترین برابرنهادههای فارسی میانه برای عبارتهای عربی «العزّة للّه» و شهادتین (لا اله الّا اللّه، محمّد رسول اللّه) شناسانده میشود.
نوشتههای ساسانی
عربساسانی
مهرنوشته
سکهنوشته
2011
06
22
73
89
http://www.am-journal.ir/article_48366_055573dd902a2e2e031dda1608ae5436.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
نگاهی دوباره به بازشناسی منابع حکمتهای عربی امثال و حکم دهخدا
وحید
سبزیانپور
چند سال پیش در مقالۀ «بازشناسی منابع حکمتهای عربی امثال و حکم دهخدا» به معرفی سی ضربالمثل عربی پرداختم که بنا به تصریح ادیبان و صاحبنظران عرب، از کلمات حکمتآمیز حکیمان ایرانی قبل از اسلام هستند و علیاکبر دهخدا با همۀ ایراندوستیاش، در کتاب امثال و حکم، به تبار و زادگاه ایرانی آنها اشاره نکرده است. اکنون پس از گذشت چند سال، قصد معرفی شانزده نمونۀ دیگر از این امثال ایرانی را دارم، با این تفاوت که با دیدی گستردهتر، علاوه بر نشان دادن شناسنامۀ ایرانی این جملههای حکیمانه، که دهخدا به هویت ایرانی آنها توجه نداشته است، تأثیر آنها را در ادب فارسی و عربی نشان میدهم. در این نوشتار همچنین با نقد برخی پژوهشهای مربوط به تأثیر ادب عربی در ادبیات فارسی، نشان دادهام که بسیاری از ادیبان و محققان ما نیز از این دقیقه غافل ماندهاند و این در حالی است که غنای فرهنگی ایران در حدی است که میتوان برای شرح و توضیح بسیاری از حکمتهای ایرانی و عربی، در کنار امثال و اشعار عربی، از منابع منسوب به ایران باستان نیز استفاده کرد.
امثال و حکم دهخدا
حکمت ایران باستان
امثال ایرانی و عربی
2011
06
22
91
117
http://www.am-journal.ir/article_48367_f8b04a9d42d90129bc15f3e6887ccc01.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
فهرست تطبیقی چند دستنویس پهلوی
نیما
سجادی
این مقاله، فهرست تطبیقی چند دستنویس پهلوی است که در سالهای 1355ـ1357، در مجموعۀ «گنجینۀ دستنویسهای پهلوی و پژوهشهای ایرانی» دانشگاه شیراز منتشر شدهاند. هدف از این مقاله، سهولت در یافتن فصلهای متنهای مختلف پهلوی در این دستنویسها است.
گنجینۀ دستنویسهای پهلوی و پژوهشهای ایرانی
دستنویسهای پهلوی
2011
06
22
119
148
http://www.am-journal.ir/article_48368_4faf2ed5d8761622872303ca58f3b3d4.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
نخستین نشانههای رماننویسی در ایران تحلیلی بر «حکایت پیر و جوان» اثر ناصرالدین شاه
مریم
سیّدان
حکایت پیر و جوان عنوان تنها اثر داستانی ناصرالدین شاه قاجار است. این داستان را میرزا عبدالکریم منشی تهرانی کتابت کرده است. ارزش این اثر، علاوه بر اینکه یکی از متون ادبی عصر قاجار محسوب میشود، در این است که نخستین یا حداقل یکی از نخستین آثار داستانی فارسی است که آشکارا از حکایتنویسی به سبک و سیاق قدما فاصله میگیرد و به مرز رمان در مفهوم غربی و امروزی آن نزدیک میشود. این مقاله ضمن پرداختن به مهمترین ویژگیهای این اثر، در بارۀ آن دسته از خصایصی که آن را به رمان در مفهوم امروزی آن نزدیک و از حکایت به سبک و سیاق قدما دور میسازد، بحث کرده است.
ناصرالدین شاه
حکایت پیر و جوان
رمان
حکایت
شخصیت
گفتوگو
طرح
محتوا
نثر
طنز
2011
06
22
149
170
http://www.am-journal.ir/article_48370_2da1b625e96b82b620a12e59282b31d9.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
نقد و بررسی مجمعالنفایس خان آرزو
سعید
شفیعیون
مجمعالنفایس، به سبب نگاه ژرف و تیزبینانۀ مؤلفش، جایگاه بخصوصی در میان تذکرههای شعر فارسی دارد. اگرچه بعضاً نقایصی چون بیتوجهی عامدانه به ارائۀ اطلاعات تاریخی به ویژه در باب شعرای ایرانی در آن دیده میشود، با این همه نظر به انصاف و دانش و سلیقۀ نویسنده، این کتاب اغلب فراتر از تذکره است و اهمیتی در حد مجموعه نظرات ادبی قدما دارد، تا حدی که میتواند مرجعی موثق و دست اول برای پژوهشگر ادبی در بررسی جریانات تحولات علوم ادبی علیالخصوص سبکشناسی و نقد ادبی باشد. از این کتاب، با وجود ارزشمندی غیر قابل انکارش متأسفانه هنوز چاپ محققانهای صورت نگرفته است و آنچه در چاپ مشوش ادبای پاکستانی عرضه شده است و ما بدان نیز خواهیم پرداخت، صرفاً غلطنامهای از این اثر برجسته است.
تذکره
دید انتقادی
آرزو
نسخۀ خطی
تصحیح
اغلاط
2011
06
22
171
190
http://www.am-journal.ir/article_48371_98ead76a0dbba11439a23c066e760d80.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
یادداشتهایی بر یادداشتهای سندبادنامه
مختار
کمیلی
یادداشتهایسندبادنامه از علیمحمد هنر، اثری است که به شرح دشواریهای سندبادنامۀ ظهیری سمرقندی اختصاص یافته است. این اثر که در حل بسیاری از دشواریها و مشکلات سندبادنامه، از ترجمۀ ابیات و امثال عربی کتاب گرفته تا معنی واژههای مهجور، به خوانندۀ سندبادنامه کمک شایان میکند، مانند هر اثر دیگر، از کاستیها و لغزشهایی به دور نمانده است. در این جستار، پارهای از ابیات عربی سندبادنامه که در یادداشتهای سندبادنامه به ترجمه نیامدهاند، به فارسی گزارده میشوند و ابیاتی که ظاهراً سهوها و لغزشهایی به ترجمۀ آنها راه یافته است، و واژههایی که معنی ضبط شده برای آنها درست نیست، به صورت صحیح ترجمه و معنی میشوند. علاوه بر این، بر منوال کتاب یادداشتهای سندبادنامه بر پارهای از ابیات فارسی و عربی سندبادنامه، تعلیقاتی نوشته میشود.
یادداشتهای سندبادنامه
سندبادنامه
ظهیری سمرقندی
اغراض السیاسة
2011
06
22
191
212
http://www.am-journal.ir/article_48372_862c89b153473d9ccacd894b13794384.pdf
آینه میراث
1561-9400
1561-9400
1390
9
1
نسخههایی تازهیافته از شاعری گمنام (نجیب جرفادقانی)
احمدرضا
یلمه ها
با آنکه شمار آثار تصحیح شده هر روز رو به فزونی است، هنوز بخش عظیمی از آثار ادبی به صورت نسخههای خطی در کتابخانههای مختلف در بوتۀ فراموشی است. دیوان نجیب جرفادقانی از جمله متونی است که برای اولین بار در بهار 1371 توسط احمد کرمی تصحیح شده و به چاپ رسیده است، ولیکن با دلایل فراوان، این متن نمیتواند دیوان مستند و منتقدانهای از اشعار این شاعر باشد. بسیاری از ابیات این شاعر به گونهای محرّف و مغلوط و مبهم به صورت لاینحل ضبط شده و برخی از ابیات نیز در نسخههای تازهیافته ضبط است که در دیوان چاپی نیست. نگارنده با در دست داشتن چندین نسخۀ تازهیافته از دیوان این شاعر از جمله نسخۀ کتابخانۀ چستربیتی دوبلین و نیز نسخۀ موزۀ بریتانیا و مطابقه و مقایسۀ این نسخ با متن دیوان چاپی، در این مقاله سعی دارد به برخی از ایرادات و اشکالات این متن بپردازد.
دیوان
نجیب جرفادقانی
نسخههای خطی
تحریف و تصحیح
2011
06
22
213
226
http://www.am-journal.ir/article_48373_89e99d6107220addec5235f551286b0a.pdf