پژوهشی دربارۀ جعل در نسخ خطیِ ایران با تأکید ویژه بر نسخ مصوّر

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات عالی هنر

چکیده

در دهه­‌های آغازین قرن بیستم که نقطۀ اوج خروج اشیاء عتیقه از ایران بود، جعل آثار هنری به پدیده­‌ای شایع تبدیل شد. یکی از رایج‌­ترین اشیاء مورد توجه جعاّلان، نسخ خطی مصوّر بودند چراکه قیمت­‌های بالاتری داشتند. البته جعل در نسخ خطی در دوره‌­های تاریخی هم سابقه داشته که ماهیت آن با دورۀ مدرن متفاوت است. مهم‌­ترین تفاوت جعل در دوران مدرن با سده­‌های پیشین در این است که جَعَّال در عصر مدرن به دنبال فریب مشتریان بوده و تلاش می­‌کرده است که اثری از هویت خود به‌جا نگذارد و کار خود را به‌گونه‌­ای انجام می­‌داده است که از نظر سبک‌شناسی متعلق به دورۀ تاریخی خاصی به نظر برسد. این نوشتار با دسته‌­بندی انواع جعل در نسخ خطی مصوّر به دو گروه «تولید نسخۀ کامل» و «دست‌کاری نسخ قدیمی» به پرسش‌­هایی مانند دلایل و چگونگی جعل در دوره­‌های تاریخی و عصر مدرن می‌­پردازد. سپس با تمرکز بر دست‌­کاری نسخ قدیمی، به شیوه­‌های افزودن نقاشی به کتب اشاره می‌­کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on forgeries of Persian manuscripts with an emphasis on illustrated codices

نویسنده [English]

  • Mohamad Reza Ghiasian
دانشگاه کاشان، دانشکده معماری و هنر
چکیده [English]

In the first decades of the 20th century, which were the heyday of exporting Persian antiques to the Western museums and collectors, forgeries of artworks became a prevalent phenomenon. The items most frequently forged were illustrated manuscripts because they procured higher prices. Forging manuscripts also occurred in classical periods, but it was different in nature from that in modern era. The most significant difference of forgeries in modern era from the classical periods is that in the latter case, the forger deceives his customers(and then the researchers) and tries not to leave any trace of himself, and do his work skillfully enough so that it appears as a genuine antique object. By classifying forgeries of illustrated manuscripts into two groups of “producing whole manuscripts” and “manipulating old manuscripts”, this paper addresses the question of how and why manuscripts were forged. Then, with a focus on the manipulation of old manuscripts, it explains various ways of adding miniatures to illustrated and unillustrated books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • forgeries in manuscripts
  • Persian painting
  • Baysunghur’s Shahnāma
  • Andarznama
  • Arthur Upham Pope

مراجع

ـ حسینی راد، عبدالمجید (ویراستار) (1384)، شاهکارهای نگارگری ایران، تهران، موزۀ هنرهای معاصر.
ـ غیاثیان، محمدرضا (1398)، جامع التواریخ رشیدالدین فضل­‌الله همدانی (کتابت 714ه‍ ق) و مجمع التواریخ حافظ ابرو (کتابت 829ه‍ ق)، 4ج، تهران: میراث مکتوب.
ـ ــــــــــــــــــــــــــــــ (1399)، «دست­کاری­‌های دلالان آثار هنری در نسخۀ پراکندۀ مجمع التواریخ»، نشریۀ هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی، (زیر چاپ).
ـ قزوینی، میرزا محمدخان (1332)، «یک عهدنامۀ مصنوعی»، ایرانشهر، ش12: 736-747.
ـ مینوی، مجتبی (1335)، «کاپوس­نامۀ فرای: تمرینی در فنّ تزویرشناسی»، یغما، ش9: 448-465، 481-495.
ـ ــــــــــــــــــــــ (1342، تجدید چاپ: 1381)، «یادداشتی از استاد مجتبی مینوی دربارۀ تعدادی از نسخه­‌های جعلی». نامۀ بهارستان، س3، ش5: 191-192.
- Briggs, S. Martin, Laurence Binyon, A. F. Kendrick, Leigh Ashton, and Bernard Rackham (1931), “The Persian Exhibition”, The Burlington Magazine for Connoisseurs 58, no. 334: 2-45.
- Blair, Sheila S. (2011), “Forgeries iii. of Islamic Art”, Encyclopædia Iranica, online edition, available at:
       http://www.iranicaonline.org/articles/forgeries-iii (accessed on 6 December 2019).
- Blair, Sheila & Jonathan M. Bloom (2009), “Forgeries”, in: The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture, eds. id., vol. 2: 76-77. New York: Oxford University Press.
- Ettinghausen, Richard (1971), “The Andarz Nama: A. Some Remarks on the Style and the Iconography”, in: A Survey of Persian Art: From Prehistoric Times to the Present, eds. Arthur Upham Pope & Phyllis Ackerman, vol. 13: 11-15. Tehran: Soroush Press.
- Frye, R. N. (1971), “The Andarz Nama: B. The Text”, in: A Survey of Persian Art: From Prehistoric Times to the Present, eds. Arthur Upham Pope & Phyllis Ackerman, vol. 13: 16-18. Tehran: Soroush Press.
- ------------ (1974), “Islamic Book Forgeries from Iran”, In:
Islamwissenschaftliche Abhandlungen Fritz Meier zum sechzigsten Geburtstag, ed. R. Gramlich, 106-109. Wiesbaden: Steiner.
- Gettens Rutherford J. (1971), “The Andarz Nama: F. Preliminary Technical Examination”, in: A Survey of Persian Art: From Prehistoric Times to the Present, eds. Arthur Upham Pope & Phyllis Ackerman, vol. 13: 53-63. Tehran: Soroush Press.
- Ghiasian, Mohamad Reza (2015), “The ‘Historical Style’ of Painting for Shahrukh and Its Revival in the Dispersed Manuscript of Majmaʿ al-Tawarikh”, Iranian Studies 48, no. 6: 871-903.
- --------------------------- (2018a), Lives of the Prophets: The Illustrations to Hafiz-i Abru’s “Assembly of Chronicles”, Leiden, Boston: Brill.
- --------------------------- (2018b), “The Topkapı Manuscript of the Jamiʿ al-Tawarikh (Hazine 1654) from Rashidiya to the Ottoman Court: A Preliminary Analysis”, Iranian Studies 51, no. 3: 399-425.
- Graves, Margaret S. (2018), “Fracture, Facture, and the Collecting of Islamic Art”. In: Faking, Forging, Counterfeiting: Discredited Practices at the Margins of Mimesis, eds. Daniel Becker, Annalisa Fischer & Yola Schmitz, 91–110, Bielefeld: transcript Verlag.
- Gray, Basil 1961 (repr. 1977), Persian Painting, New York, Skira Rizzoli
- Grube, Ernst J. (1962), Muslim Miniature Paintings from the XIII to XIX Century: from Collections in the United States and Canada, Venezia: Pozza.
- Gruber, Christiane (2009), “Introduction: Book Arts in Indiana University Collections”, in: The Islamic Manuscript Tradition: Ten Centuries of Book Arts in Indiana University Collections, ed. id., 3-50, Bloomington, IN: Indiana University Press.
- Hillenbrand, Robert (2016), “The Scramble for Persian Art: Pope and His Rivals”, In: Arthur Upham Pope and a New Survey of Persian Art, ed. Yuka Kadoi, 14-45. Leiden: Brill.
- Kadoi, Yuka (ed.), (2016), Arthur Upham Pope and a New Survey of Persian Art, Leiden: Brill.
- Marteau, Georges, & Henri Vever (1913), Miniatures Persanes tires des collections de MM. Henry D'Allegmagne, Claude Anet, Henry Aubrey [and others] et exposes au Muse des Arts Dcoratifs Juin-Octobre 1912, 2 vols. Paris: Bibliothque d'Art et d'Archologie.
- Martinovitch, Nicholas N. (1935), “Die verlorene Handschrift von Rašīd ad-Dīn”, Artibus Asiae 5, no. 2/4: 213-221.
- Mihan, Shiva (2018), “The Baysunghuri Manuscript in the Malek National Library”, in: Shahnama Studies III: The Reception of the Shahnama, eds. Gabrielle van den Berg & Charles Melville, 373-419. Leiden, Boston: Brill.
- Pope, Arthur U. & Phyllis Ackerman (1938, repr. 1977), A Survey of Persian Art from Prehistoric Times to the Present, Tehran: Soroush Press.
- Pope, Arthur Upham & Phyllis Ackerman (eds.) (1971), A Survey of Persian Art: From Prehistoric Times to the Present, vol. 13, Fascicle, Addendum A. The Andarz Nama; Proceedings, the 4th International Congress of Iranian Art and Archaeology, April 24-May 3, 1960. Tehran: Soroush Press.
- Qazvīnī, Mīrzā Muḥammad (1910), Revised Translation of the Chahár Maqála, by Niẓāmī ʻArūzī, Leiden: E. J. Brill and London: Luzac.
- Rice, D. S. (1955), The Unique Ibn al-Bawwāb Manuscript in the Chester Beatty Library, Dublin: Emery Walker.
- Richard, Francis (2011), “Forgeries iv. of Islamic Manuscripts”, Encyclopædia Iranica, online edition, available at:
         http://www.iranicaonline.org/articles/forgeries-iv(accessed on 6 December 2019).
- Roxburgh, David J. (2005), The Persian Album, 1400-1600: From Dispersal to Collection, New Haven & London: Yale University Press.
- Sarre Friedrich & Frederik Robert Martin (eds.) (1912, repr. 1984), Die Ausstellung von Meisterwerken muhammedanischer Kunst in München 1910, 3 vols. London: Alexandria Press.
- Schmitz, Barbara (1992), Islamic Manuscripts in the New York Public Library, New York, Oxford: Oxford University Press.
- ------------------- (1997), Islamic and Indian Manuscripts and Paintings in the Pierpont Morgan Library, New York: Pierpont Morgan Library.
- Simpson, Marianna Shreve (2008), “Mostly Modern Miniatures: Classical Persian Painting in the Early Twentieth Century”, Muqarnas 25: 359-95.
- Sims, Eleanor (1996), “A Timurid Manuscript of Nizami’s Khamseh from the Library of the Timurid Sultan Shah Rukh, Persia, Circa 1420-1425”, Bonhams, Oriental and European Rugs and Carpets and Islamic Works of Art, October 15-16, 1996, Lot 491: 58-68.
- Siver, Noel (2005), “Pope, Arthur Upham”, Encyclopædia Iranica, online edition, available at http://www.iranicaonline.org/articles/pope-arthur-upham (accessed on 26 January 2020).
- Soucek, Priscilla P., & Filiz Çağman (1995), “A Royal Manuscript and Its Transformation: The Life History of a Book”, In: The Book in the Islamic World: The Written Word and Communication in the Middle East. ed. George N. Atiyeh, 179-208. Albany: State University of New York.
- Vernoit, Stephen (ed.) (2000), Discovering Islamic Art: Scholars, Collectors and Collections, 1850 – 1950, London: I.B. Tauris Publishers.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار