بررسی و نقد ترجمۀ داستانِ محاکمۀ انسان و حیوانِ رسائل اخوان الصفا (مندرج در کنوز الودیعة من رموز الذریعة)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضوهیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی زبان و ادبیات فارسی (ادبیات تطبیقی) دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

از داستان «محاکمۀ انسان و حیوان» در مجموعۀ علمی ـ فلسفی ـ دینی رسائل اخوان الصفا ترجمه‌های متعدد به زبان فارسی و برخی زبان­های دیگر وجود دارد. مقالۀ حاضر در صدد معرفی ترجمه­ای از این داستان مندرج در کتاب کنوز الودیعة من رموز الذریعة، تألیف ابن‌ظافر شیرازی، است که خود ترجمۀ کتاب الذریعة الی مکارم الشریعۀ راغب اصفهانی است. در این مقاله، ضمن معرفی ترجمه و بررسی چگونگی درک و دریافت مترجم از داستان، نشان داده شده است که وی داستان را به سیاق متن اصلی تلخیص و به زبانی دشوار و نثری متکلّف تحریر کرده و، به‎‌تناسب، مطالبی به ترجمۀ داستان افزوده یا از آن کاسته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A critical examination of the translation of the story of “The Trial of Man and Animal”, originally belonging to the Ekhvān al-Safā’s Epistles and included in Konuz al- Wadi’a men Romuz al-Zari’a

نویسندگان [English]

  • Seyed Javad Mortezaei 1
  • Ghazale Baghestani 2
1 Associate professor Department of persian language and literature faculty of letters and humanities
2 Department of Persian Language and Literature/ Faculty of Literature and Humanities/ University of Mashhad
چکیده [English]

Of the story of Mohākeme-ye Ensān va Heyvān (Man and Animal) in the scientific, philosophical, and religious epistles of the Ekhvān al-Safā (Ekhvān al-Safā’s Epistles), there exist several translations in Persian and some other languages.
The present survey is intended to introduce a translation of this story contained in the book Konuz al-Wadi’a men romuz al-Zari’a, written by Ebn-e Zāfer of Shiraz, being itself a translation of Al-Zari’a elā Makārem al-Shari’a by Ragheb-e Esfahāni. Besides introducing this translation and studying the degree of the translator’s comprehension of the story, the article demonstrates that the translator, in the manner of the original text, has summarized the story and rendered it in an obfuscate language and affected prose, making certain additions or omissions depending on the subject matter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trial of Man and Animal
  • Ebn-e Zāfer
  • Konuz al-Wadi’a
  • Ekhvān al-Safā’s Epistles
  • translation

مراجع

ـ ابن‌ظافر شیرازی (1398)، کنوزالودیعة من رموز الذریعة، ج1، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: غلامرضا شمسی، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
ـ ــــــــــــــــــــــــــ، کنوز الودیعة فی رموز الذریعة (در ترجمۀ الذریعة الی مکارم الشریعة)، کتابخانۀ مجلس شورای ملی، نسخۀ شمارۀ 2242.
ـ اخوان الصفا (1412ق/1992م)، رسائل اخوان الصفا و خلّان الوفاء، ج2، بیروت: الدار الاسلامیة.
- اخوان الصفا (1387)، بستان العقول فی ترجمان المنقول، ترجمۀ محمد بن محمود بن محمد زنگی بخاری، به‌کوشش محمدتقی دانش‌­پژوه و ایرج افشار، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ افشار، ایرج، مقدمه ← اخوان الصفا (1387)
ـ بهار، محمدتقی (1373)، سبک‌شناسی، ج3، تهران: امیرکبیر.
ـ راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1373)، الذریعة الی مکارم الشریعة، قم: الشریف الرضی.
ـ زرین‌­کوب، عبدالحسین (1374)، از کوچۀ رندان، تهران: سخن.
ـ صفا، ذبیح‌الله (1378)، تاریخ ادبیات در ایران، ج3، تهران: فردوس.
- صفری آق‌قلعه، علی (1392)، «کنوز الودیعة من رموز الذریعة»، تارنمای مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب (آخرین بازنگری 1392) [دسترسی: 18 مرداد 1398]:
.<http://www.mirasmaktoob.ir/fa/news/1680>
ـ فردوسی، ابوالقاسم (1398)، شاهنامه، به‌کوشش جلال خالقی‌مطلق، چاپ سوم، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
ـ مایل هروی، نجیب (1364)، «ترجمه‌­ای کهن از رسائل برادران روشن»، فصل‌نامۀ معارف، شمارۀ 5: 131-140.
ـ مالمیر، تیمور و غلامرضا شمسی (1394)، «تحلیل تأثیر گفتمان حاکمیت در ترجمۀ الذریعة الی مکارم الشریعة»، کهن‌نامۀ ادب فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی، شمارۀ 3: 61-81.
- مجمل الحکمة [مؤلف ناشناخته] (1387)، به‌کوشش محمدتقی دانش‌پژوه و ایرج افشار، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار