رسالهٔ «شرح کلمات شیخ باباطاهر جصّاص»؛ مورّخ ۸۳۰ق : قدیم‌ترین شرح فارسی سخنان باباطاهر(؟)

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی

چکیده

در ۱۳۹۴ نصرالله پورجوادی کتابی دربارهٔ باباطاهر عریان نوشت و کوشید او را با یکی از مشایخ حدیث به نام ابومحمد طاهر بن الحسن بن ابراهیم الهمدانی معروف به «جصّاص» (گچ‌گر) تطبیق دهد. سال بعد جمشید مظاهری مقاله ای نوشت و سخت با این نظریه مخالفت کرد. آنچه در یادداشت حاضر نشر می‌شود رساله‌ای است کوتاه در تفسیر سخنان باباطاهر که در اوایل قرن نهم کتابت شده است. اهمیت این رساله، که ظاهراً باید آن را قدیمی ترین شرح فارسی سخنان بابا طاهر شمرد، در این است که سابقهٔ خلط این دو شخصیت را دست کم تا سال‌های نخست قرن نهم عقب می‌برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The essay"sharh-e kalamāt-e Sheikh Bābā Tāhir-e Jassās",dated 830 H. (An exegesis of the words of Sheikh Bābā Tāhir-e Jassās, dated 1427 CE): the oldest Persian commentary on Bābā Tāhir's words(?)

نویسنده [English]

  • Hamidreza (Babak) Salmani
PhD graduate of Persian Language and Literature
چکیده [English]

In 1394 S./2015, Nasrullah Pourjavadi wrote a book about Baba Tahir Oryān and tried to identify him with one of the Sheikhs of Hadith, Abu Muhammad Tahir bin Al-Hasan Ibn Ibrahim Al-Hamdani, known as "Jassās" (plasterer). A year later, Jamshid Mazaheri wrote an article and strongly criticized this identification. What is published here is a short treatise that explains some observations of Bābā Tāhir, written in the early 9th/15th  century; The importance of this treatise, which could be considered the oldest Persian commentary of Bābā Tahir's words, is that the time of the confusion between these two personalities goes back at least to the first years of the 9th century.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bābā Tāhir Oryan
  • Abu Muhammad Tahir bin Al-Hasan Ibn Ibrahim Al-Hamdani
  • Sheikh Bābā Tahir-e Jassās
ـ پورجوادی، نصرالله (۱۳۹۴). باباطاهر، شرح احوال و نگاهی به آثار ابومحمد طاهر جصّاص همدانی، چاپ اوّل. تهران: فرهنگ معاصر.
ـ سروشیار[مظاهری]، جمشید (۱۳۹۵). «باباطاهر عریان بنّای قابلی هم بود!». جهان کتاب،
س 21، ش ۹: ۷-۱۳.
ـ مجموعه رسائل صوفیانه، کتابخانهٔ ایاصوفیا، نسخهٔ شمارهٔ ۲۰۶۱.
ـ مقصود، جواد (۱۳۵۴). شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان بانضمام شرح و ترجمهٔ کلمات قصار وی منسوب به عین‌القضات همدانی(؟) با اصل و ترجمهٔ کتاب الفتوحات الربّانیة فی مزج الاشارات الهمدانیة به شرح و تفسیر محمد بن ابراهیم مشهور به خطیب وزیری. تهران: انجمن آثار ملّی.