بررسی سطح فکری اشعار منوچهری دامغانی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام

چکیده

سبک‌شناسان در سه سطح زبانی، ادبی و فکری به بررسی آثار ادبی می­‌پردازند؛ در این میان سطح فکری اهمیت بسیار دارد. این نوشتار به دنبال آن است که ویژگی­‌های سبکی شعر منوچهری را در سطح فکری مشخص کند و نشان دهد که کدام افکار و اندیشه‌ها در شعر منوچهری باعث تمایز شعر او از دیگران شده­‌اند؟ و اینکه کدام مختصه‌های فکری در شعر منوچهری اهمیت بیشتری دارند؟ در شعر منوچهری اندیشه‌های بسیاری وجود دارند که در بین آن‌­ها شادمانی و خوشگذرانی از اهمیت بسزایی برخوردار و سامان‌دهندۀ سایر اندیشه‌های منوچهری است. علاوه بر آن، وصف طبیعت و جلوه‌های گوناگون آن، مدح و ستایش، باده­‌نوشی، عشق، موسیقی، خودستایی و مفاخره، استفاده از معلومات علمی مختلف و عربی‌مآبی از تشخص و برجستگی بیشتری برخوردارند و تشخص سبکی ایجاد می­‌کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A study of the thematic level in the poetry of Manuchehri of Damghan

نویسنده [English]

  • Ali Garavand
چکیده [English]

Stylistics experts analyze literary works at three levels: linguistic, literary, and semantic, the third level being of immense importance.
The present investigation seeks to ascertain Manuchehri's poetic style at its semantic level, demonstrate what ideas or thematic contents are present in the poetry of this poet that distinguish his poetry from that of others, and discover what the thematic characteristics in Manuchehri's poetry are more important.
Amongst Manuchehri's ideas and motifs, those addressing gaiety and pleasure-seeking are of particular significance, which shape his other thoughts. Besides, the description of nature and her various manifestation, eulogy, wine-drinking, love, music, self-praise and boasting, making use of scientific knowledge, and displaying command of Arabic knowledge are of more prominence; this all, in turn, results in the poet's stylistic distinction.

- امامی، نصرالله، 1371، منوچهری دامغانی و ادوار زندگی و آفرینش‌های هنری، [بی‌نا]، [بی‌جا].
ـ بهار (ملک الشعرا)، محمدتقی، 1380، سبک شناسی، تهران، امیرکبیر.
ـ حقیقت (رفیع)، عبدالرفیع، 1381، شاعران بزرگ ایران (از رودکی تا بهار)، تهران، کومش.
ـ خطیبی، حسین، 1366، فن نثر در ادب پارسی، تهران، زوار.
ـ زرین‌کوب، عبدالحسین، 1371، سیری در شعر فارسی، تهران، علمی.
ـ زرین‌کوب، عبدالحسین، 1372، با کاروان حله، تهران، علمی.
ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1350، صور خیال در شعر فارسی، تهران، نیل.
ـ شمیسا، سیروس، 1350، سبک شناسی نظم، تهران، فردوس.
ـ شمیسا، سیروس، 1384، کلیات سبک شناسی، ویرایش دوم، تهران، نشر میترا.
ـ صفا، ذبیح‌الله، 1371، تاریخ ادبیات در ایران، جلد اول، تهران، فردوس.
ـ غلامرضایی، محمد، 1377، سبک شناسی شعر پارسی، تهران، جامی.
ـ فروزان‌فر، بدیع‌الزمان، 1358، سخن و سخنوران، تهران، خوارزمی.
ـ محجوب، محمدجعفر، سبک خراسانی در شعر فارسی، تهران، فردوس و جامی، بی­تا.
ـ منوچهری دامغانی، احمدابن قوص، 1381، دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، زوار.
- یوسفی، غلامحسین، 1376، چشمۀ روشن، تهران، علمی.