بررسی انتقادی کلیات سلمان ساوجی

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

چکیده

تصحیح سروده‌های سلمان ساوجی کار دشواری است که تا کنون چند پژوهشگر بدان دست یازیده‌اند. بی‌گمان، فراهم آوردن متن انتقادی از کلیات این سخنور بزرگ، به دلیل حجم کار و تنوع قالب‌ها و اقتضائات آن، دشواری دو چندانی در پی خواهد داشت. با این همه اگر اصول تصحیح انتقادی به درستی رعایت شود و مصحّح نیز توانمندی‌های بایستۀ کار را داشته باشد، این دشواری نه تنها تأثیر منفی چندانی نخواهد گذاشت، بلکه خود زمینه‌ای برای نمودار گشتنِ شایستگی‌های فنی مصحّح خواهد بود. متأسفانه کلیات سلمان ساوجی که نشر سخن ویراستِ دوم آن را راهیِ بازار کرده است چنین نیست و کاستی‌های فراوانی در آن راه یافته است. آنچه پس از این خواهد آمد کوششی است برای رسیدن به صورت درست بیت‌های مغلوط این چاپ و نیز یادآوریِ لغزش‌های گوناگونِ مصحّح در کار.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Review on the Critical Edition of the Complete Works of Salman- e Savaji

نویسنده [English]

  • Vahid Idgah Torqabeyee
چکیده [English]

Editing the poems composed by Salman-e Savaji is a difficult task which some researchers have dealt with so far. No doubt, the job involves more problems due to the large number of poems, variety of the prosodic forms and their requirements. However, if the proper principles of text editing are correctly observed and the editor possesses meritorious abilities, no negative effect will seriously appear but it will provide a ground for the editor to realize his technical skills. Unfortunately, the complete works (کلیات) of Salamn-e Savaji, whose second edition is published by Nashr-e Sokhan, does not meet such qualities and suffers from many defects.
The article aims at achieving the correct readings of the corrupted lines in this edition and tries to mention the editor’s various pitfalls in this work.

- جبلی، عبدالواسع، دیوان عبدالواسع جبلی، به تصحیح ذبیح الله صفا، امیرکبیر، تهران، 1361.
- حافظ، شمس الدین محمد، دیوان حافظ، به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی، چاپخانۀ مجلس، تهران، 1320.
- دهخدا، علی‌­اکبر، لغت‌نامه، دانشگاه تهران، چاپ دوم از دوره­ی جدید، تهران، 1377.
- رازی، شمس قیس، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی، با مقابله با شش نسخۀ خطی قدیمی و تصحیح مدرس رضوی، زوار، تهران، 1360.
- رشید یاسمی، غلامرضا، تتبع و انتقاد احوال و آثار سلمان ساوجی، مطبعه­‌ی کل قشون، تهران، بی­‌تا. 
- رواقی، علی، «دو واژه»، مزدک­نامه 2، به گردآوری جمشید کیان­فر،خواهان، تهران، 1388.
- ساوجی، سلمان، کلیات سلمان ساوجی، با مقدمه و تصحیح اوستا، زوار، تهران، بی‌تا.
- ــــــــــــــــــــــــ، کلیات سلمان ساوجی، به مقدمه و تصحیح عباسعلی وفایی، سخن، تهران، 1389.
- ــــــــــــــــــــــــ، دیوان سلمان ساوجی، دستنویس ش 2588 (میانۀ سدۀ 9)، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- ــــــــــــــــــــــــ، ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، دستنویس ش 7420 (ثلث نخست سدۀ 9)، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- ــــــــــــــــــــــــ، ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، دستنویس ش 994، نگاشتۀ 798 ه.ق، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- ــــــــــــــــــــــــ، ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، دستنویس ش 2589 (اواخر سدۀ 9 اوایل 10)، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- ــــــــــــــــــــــــ، ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، دستنویس ش 2587، نگاشتۀ 794 ه.ق، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- ــــــــــــــــــــــــ، ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، دستنویس ش T-141 (سدۀ 12)، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- سنایی غزنوی، دیوان حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی، به کوشش مدرس رضوی، تهران، 1362.
- صفا، ذبیح الله، تاریخ ادبیات در ایران، بخش دوم از ج 3، فردوس، تهران، 1380.
- عنصری بلخی، حسن، دیوان عنصری، به کوشش محمد دبیرسیاقی، انتشارات کتابخانۀ سنایی، تهران، 1342.
- عیدگاه طرقبه‌­ای، وحید، «شناخت صورت‌های آوایی خاص در دیوان ناصرخسرو به کمک قافیه»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران، زمستان 1387.
- مایل هروی، نجیب، تاریخ نسخه‌­پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌­های خطی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1380.
- مولانا جلال الدین محمد بلخی، غزلیات شمس تبریز، مقدمه، گزینش و تفسیر محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، 1387.