بازخوانی تعلیقات استاد شفیعی کدکنی بر غزلیّات شمس تبریز

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

تصحیح انتقادی استاد فروزانفر از غزلیّات شمس در فاصلۀ سال‌های 1336-1344 توسّط دانشگاه تهران انتشار یافت. این چاپ، زمینۀ بازخوانی­‌های ذوقی و مطالعات عمیق­‌تر دربارۀ عرفان و اندیشه و هنر شاعری مولانا را فراهم کرد. نخستین گزیده از غزلیّات شمس بر اساس نسخۀ فروزانفر را استاد شفیعی کدکنی در سال 1352 منتشر کرد و با این کار، زمینۀ آشنایی بسیاری را با مولانا فراهم آورد و بسیاری را نه‌تنها با مولانا، بلکه با ادبیّات کلاسیک آشتی داد. شفیعی با اذعان به عظمت کار فروزانفر، تصحیح دیگری از غزلیّات را ضروری دانست. در سال 1387 بعد از 26 سال وقتی گزیدۀ مفصّل­‌تر استاد از غزلیّات انتشار یافت، معلوم شد که ایشان از جهت تصحیح نسخه، جز ترجیح چند نسخه‌بدل و اعمال چند تصحیح قیاسی کاری نکرده­‌ا‌ند، امّا به تصریح خود ایشان، تعلیقات غزل­‌ها، حاصل سی‌وپنج سال مطالعۀ مستمر در ادب و عرفان ایرانی و اسلامی است. این مقاله بازخوانی غزل­‌ها بر اساس تعلیقات استاد و بیان نکاتی انتقادی و استحسانی و تکمیلی دربارۀ آن‌هاست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A review of Prof. Shafi’ee Kadkani’s annotations on the ghazals of Shams-e Tabriz

نویسنده [English]

  • Rahman Moshtagh Mehr
چکیده [English]

Foroozanfar's critical edition of Shams Tabrizi’s ghazals, published in the course of 1957-1965, paved the way for a more in-depth reading of Mowlavi's theosophy, thought and poetic art. The earliest selection of Shams’s ghazals based on Foroozanfar's edition was rendered by Shafi'ee Kadkani (1973), setting the stage for many people to strike up an acquaintance not only with Mowlavi , but with classical Persian literature. While fully acknowledging the great work undertaken by Foroozanfar, Shafi'ee believed that a fresh edition of Shams’s ghazals was badly needed. After 26 years, when in 2008, a relatively substantial selection of the ghazals was eventually produced by Shafi'ee, it turned out that, in terms of redaction, he had done nothing but give preference to certain variant spurious manuscripts and suggest a few analogical emendations. However, Shafi'ee has asserted that his glosses to the ghazals are the result of 35 years of persistent inquiry into the Persian and Islamic literature and mysticism. This article is an attempt to provide a reread of the version of Shams’s ghazals as supported by Shafi'ee's annotations, presenting a few critical, enhancive, and supplemental notes on them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mowlavi
  • ghazals of Shams-e Tabriz
  • Foroozanfar
  • Shafi’ee Kadkani
- انوری، علی بن محمد، 1372، دیوان انوری، یه اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- انوری، حسن، 1381، فرهنگ سخن (8 ج)، تهران، سخن.
- دهخدا، علی‌اکبر، 1373، لغت‎نامه (دوره 15 جلدی)، چاپ اول از دورۀ جدید، تهران، دانشگاه تهران.
ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1372، مفلس کیمیافروش، تهران، سخن.
ـ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، 1385، گزیدۀ غزلیّات شمس تبریزی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
ـ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، 1387، غزلیّات شمس تبریز، مقدّمه، گزینش و تفسیر (2ج)، تهران، انتشارات سخن.
- فروزانفر، بدیع‌الزّمان، فرهنگ نوادر لغات ← مولوی، 1363ـ الف، کلّیّات شمس تبریزی، ج 7.
- مولوی، جلال‌الدّین محمّد بلخی، 1363ـ الف، کلّیّات شمس تبریزی یا دیوان کبیر، با تصحیحات و حواشی استاد بدیع‌الزّمان فروزانفر (10ج)، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، 1363ـ ب، مثنوی، به تصحیح نیکلسون، به کوشش نصراللّه پورجوادی، 4 ج، تهران، انتشارات امیرکبیر.