پانزده سند نویافته از نادرشاه افشار به زبان عربی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

فرمانهای برجای مانده از سلاطین منابعی مهم و موثق در بررسی تاریخ سیاسی و اجتماعی هستند. شمار قابل ملاحظه‌ای فرمان از دورۀ افشاریه تا نیمۀ نخست قاجاری در نسخه‌ای در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی برجای مانده که بسیار ارزشمند بوده و تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. در میان این فرامین، پانزده فرمان به زبان عربی از نادرشاه افشار، خطاب به سران قبایل عرب جنوب ایران مشاهده می‌شود که سندی از چگونگی ارتباطات نادر با قبایل و سیاستهای او در حوزه مرزهای جنوب غرب ایران است. در این نوشتار، پس از ذکر مقدماتی درباره اوضاع ایران در زمان قدرت‌گیری نادر، پاره‌ای مشخصه‌های شکلی و محتوایی این فرامین بیان شده و پس از آن، صورت بازخوانی شده اسناد ارائه گردیده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fifteen newly discovered Arabic documents from Nadershah Afshar

نویسندگان [English]

  • Rasool Jafarian 1
  • Mahya Shoeibi Omrani 2
1
2
چکیده [English]

The decrees left from the previous kings are important and reliable sources in political and social studies. A significant number of royal edicts from the Afsharid period to the time of the early Qajarid kings have been preserved in the Library of the Islamic Assembly. Though very valuable, they have not received proper attention. Amongst them are the fifteen decrees in Arabic from Nader Shah addressed to the chiefs of Arab tribes in south Iran; they represent an evidence of the kind of Nader Shah’s communications with the Arab tribes and his policies concerning the southwest frontiers of Iran. In this article, after giving some introductory information about Iran’s situation around the time of Nader’s coming to power, a number of the particularities of the edicts in terms of form and content are described, and then a re-reading of the documents is presented.

مراجع

ـ استرآبادی، میرزا مهدی خان، درّه نادره، تصحیح سید جعفر شهیدی، تهران: انجمن آثار ملی، 1341.
ـ اشرفیان، ک.ز و آرونوا، م.ر، 5059، دولت نادرشاه افشار، ترجمه حمید امین، تهران: شبگیر.
ـ اکسورثی، مایکل، 1389، شمشیر ایران، ترجمه حسن اسدی، تهران: کتاب آمه.
ـ الجلالی، محمدالباقر، موجز تاریخ عشایر العمارة، بغداد: مطبعة النجاح، بی‌­تا.
ـ اوتر، ژان، 1363، سفرنامه، ترجمۀ علی اقبالی، تهران: جاویدان.
ـ پورکاظم، حاج کاظم، 1372، مدخلی بر شناخت قبایل عرب خوزستان، تهران: مؤسسۀ فرهنگی آیات.
ـ حاجیان پور، حمید و کامرانی مقدم، علی، 1389، «شورش محمدخان بلوچ در سال‌های 1142 تا 1146»، پژوهش‌های تاریخی، شماره 5، ص 31ـ46.
ـ سیادت، موسی، 1374، تاریخ جغرافیایی عرب خوزستان، تهران: نشر آنزان.
ـ شعبانی، رضا، 1388، تاریخ ایران در عصر افشاریه، تهران: سخن.
ـ عزیزی بنی‌طرف، یوسف، 1372، قبایل و عشایر عرب خوزستان، ناشر مؤلف.
ـ فلور، ویلم، 1368، حکومت نادرشاه به روایت منابع هلندی، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
ـ فوران، جان، 1392، مقاومت شکننده، ترجمۀ احمد تدین، تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
ـ فیلد، هنری، 1343، مردم‌شناسی ایران، ترجمۀ عبدالله فریار، تهران: ابن سینا.
ـ کسروی، احمد، 1333، تاریخ پانصدساله خوزستان، تهران: کتابفروشی گوتنبرگ.
ـ کیاوند، عزیز، 1380، سیاست، حکومت و عشایر، تهران: صنم.
ـ لایارد، هنری، 1371، سیری در قلمرو بختیاری و عشایر بومی خوزستان، ترجمۀ مهراب امیری، تهران: فرهنگ‌سرا.
ـ لکهارت، لارنس، 1383، انقراض سلسلۀ صفویه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ لکهارت، لارنس، 1331، نادرشاه، ترجمۀ مشفق همدانی، تهران: ابن سینا.
ـ مروزی، محمدکاظم، عالم آرای نادری، تصحیح محمدامین ریاحی، تهران: زوار، 1364.
ـ ملکم، سر جان، 1380، تاریخ کامل ایران، ترجمۀ اسماعیل حیرت تهرانی، تهران: دنیای کتاب.
ـ مهندس‌باشی، میرزا جعفرخان، 1348، رسالۀ تحقیقات سرحدیه، به اهتمام محمد مشیری، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
ـ نجم‌الملک، سفرنامۀ خوزستان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی علمی، 1341.
آینه میراث
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 57
تأخیر در چاپ به خاطر لغو امتیاز و وقفه 9 ماهه
خرداد 1395
صفحه 109-131

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار