گمنامی بنام در تاریخ ادب فارسی اثیرالدین اومانی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

چکیده

گنجینۀ ادب فارسی سرشار از مرواریدهای درخشانی است که تنها اندکی از آن در دسترس ادب ‌دوستان قرار گرفته است. یکی از ستارگان درخشان ادب فارسی که در طاق نسیان و زاویۀ گمنامی قرار گرفته و در عصر خویش از شاعران توانا و مشهور بوده، اثیرالدین اومانی است. اهمیت دیوان این شاعر هم از جهت اشعار استادانه و احتوای آن بر لغات اصیل و کهنۀ ادب فارسی است و هم از جهت تاریخی نیز دارای فواید فراوانی است ولیکن تاکنون به زیور چاپ آراسته نشده است. نگارنده بر آن است تا برای نخستین بار با معرفی این شاعر به شناسایی نسخه‌های خطی دیوان وی و نیز معرفی نسخه‌های تازه یافته و ضرورت تصحیح و چاپ دیوان این شاعر بپردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Well-Known Anonymous in the History of the Persian Literature

نویسنده [English]

  • Ahmad Reza Yalameha
چکیده [English]

The treasure of Persian literature is full of bright pearls of which only a few are accessible to the lovers of literature. Athir al-Din-e Owmani is one of the forgotten shining stars in the sky of Persian literature who is known as one of the able and famous poets of his age. His Divan is significant for his masterly poems and the original old words of the Persian language, on the one hand; and, for the many historical advantages it has, on the other. However, it has not been published so far.
The article aims at identifying the poet while introducing the manuscripts of his Divan for the first time. Also, explaining the recently found manuscripts, it emphasizes the publishing of the critical edition of the text of this poet’s Divan.

- آذر بیگدلی،‌ لطف علی بیگ، 1337)، آتشکده آذر، ‌به کوشش سید جعفر شهیدی، ‌تهران، انتشارات امیرکبیر.
- اخسیکتی، اثیرالدین، 1337، دیوان اشعار، ‌تصحیح رکن‌الدین همایون فرخ، تهران، کتابفروشی رودکی.
- بینش، تقی‌الدین، 1353، اثیر الدین اومانی، زندگی و شعر، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، سال 11، شماره 1.
- جاجرمی، محمد، 1350، مونس‌الاحرار فی دقایق‌الاشعار، به کوشش میرصالح طیبی، تهران، انتشارات انجمن آثار ملی.
- خلف تبریزی، محمد حسین، 1361، برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- خواند میر، غیاث الدین، 1362، حبیب السیر، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران، خیام.
- دولتشاه سمرقندی، 1338، تذکرة الشعرا، به کوشش محمد رمضانی، تهران، ‌کلاله خاور.
- دهخدا، علی اکبر، 1377، لغت‌نامۀ فارسی،‌ تهران، چاپ سیروس.
- درخشان، مهدی، 1374، بزرگان و سخن‌سرایان همدان، تهران، انتشارات اطلاعات.
- رازی، امین احمد، 1340، هفت اقلیم، به کوشش جواد فاضل، تهران، کتابفروشی علمی.
- ستوده، حسین علی، 1346، تاریخ آل مظفر، تهران، دانشگاه تهران.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1372، صور خیال در شعر فارسی، تهران، آگاه.
- شمس قیس رازی، 1360، المعجم فی معاییر اشعار العجم،‌ تصحیح مدرس رضوی، تهران، کتابفروشی زوار.
- صفا، ذبیح‌­الله، 1373، تاریخ ادبیات ایران،‌ تهران، انتشارات فردوس.
- فروزانفر، بدیع‌الزمان، 1383، تاریخ ادبیات ایران در عصر مغول، به کوشش عنایت‌الله مجیدی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- فدایی، غلامرضا، 1386، آشنایی با نسخ خطی و آثار کمیاب، تهران، سمت.
- مایل هروی، نجیب، 1369، نقد و تصحیح متون، مشهد، آستان قدس رضوی.
- -------------، 1380، تاریخ نسخه‌برداری و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- مدرس تبریزی، میرزا محمد علی، 1374، ریحانة الادب، تهران، خیام.
- مستوفی، حمدالله، 1373، نزهة القلوب، تهران، دنیای چاپ.
- -----------، 1361، تاریخ گزیده، به اهتمام ادوارد براون، تهران، دنیای چاپ.
- منزوی،‌ احمد، 1349، فهرست نسخ خطی فارسی، تهران، ‌موسسه فرهنگی-منطقه­‌ای.
- منجد، صلاح‌الدین، 1364، روش تصحیح کتاب‌های خطی، مترجم محمود فاضل، مشهد، انتشارات دانشگاه مشهد.
- نفیسی، ‌سعید، 1363، تاریخ نظم و نثر در ایران و زبان فارسی،‌ تهران، کتابفروشی فروغی.
- ---------، مجدالدین همگر، مجلۀ مهر، سال دوم، شمارۀ 10 و 11 و 12.
- وصاف شیرازی، شهاب‌الدین عبدالله، 1340، تاریخ وصاف، تهران، چاپ افست.
- واله داغستانی، 1373، ریاض‌الشعرا، تهران، نگاه.
- هدایت،‌ رضاقلی خان، 1336، مجمع الفصحا،‌ به کوشش مظاهر مصفا، ‌تهران، امیرکبیر.