نقدی بر تصحیح یاحقی ـ ‌سیدی از تاریخ‌ بیهقی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

چکیده

تاریخ ‌بیهقی از آثار ممتاز ادب‌ فارسی و از منابع معتبر در قلمرو تاریخ ایران است. این کتاب به ‌لحاظ محتوا و سبک نگارش اهمیت بسیاری دارد و به سبب همین اعتبار و اهمیت، همواره مورد توجه و قبول بوده و تا امروز بارها تصحیح و چاپ شده ‌است. آخرین تصحیح این کتاب به کوشش محمدجعفر یاحقی و مهدی ‌سیدی درسال 1388ش. انتشار یافته، اما به‌رغم دقت نظر مصححان، همچنان تعدادی از ضبط‌ها و تعلیقات این اثر محل تردید و تأمل است. در این مقاله ضمن بررسی باقی‌ماندۀ دفتر پنجمِ تاریخ ‌بیهقی،برخی از کاستی‌های تصحیح دفتر اخیر و تعلیقات متن نشان داده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A critical review of Yahaqqi-Seyydi’s edition of the Tarikh-e Beyhaqi

نویسنده [English]

  • Reza Rastgari
چکیده [English]

The Tarikh-e Beyhaqi is amongst the exquisite works of Persian literature and one of the creditable sources on the history of Iran. In respect of form and content as well as its writing style, this book is of immense significance. Because of this same importance, the book has always been the focus of attention, enjoying widespread public reception; it has consequently been edited and printed many times, the latest being the edition undertaken by Mohammad-Ja’far Yahaqqi and Mehdi Sayyedi published in 2009. However, in spite of the editors’ great discernment, there still remain a number of manuscript variants and glosses that are of doubtful nature and require further consideration.
In this article, besides examining the remaining part of the fifth part of the Tarikh-e Beyhaqi, some of the inadequacies of this part and expository notes on its text are pointed out.

ـ قرآن کریم.
ـ ابن‌خلدون، عبدالرحمن ‌بن ‌محمد (1971)، تاریخ ابن‌ خلدون (المسمی بکتاب العبر)، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
ـ ابن‌شهرآشوب، محمد بن ‌علی (1432)، مناقب آل ابی‌طالب، تحقیق سیدعلی أشرف ‌الحسینی، قم: مکتبة الحیدریه.
ـ اندلسی، ابوحیان (1413)، تفسیر البحر المحیط، تحقیق الشیخ عادل ‌احمد عبدالموجود و ...، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ـ انوری، حسن و ‌احمدی‌ گیوی، حسن (1382)، دستور زبان فارسی 2، تهران: فاطمی.
ـ بیهقی، ابوالفضل (1350)، تاریخ‌ بیهقی، تصحیح علی‌اکبر فیاض، مشهد: دانشگاه مشهد.
ـ ــــــــــــــــــــــــــ (1385)، تاریخ ‌بیهقی، به کوشش خلیل ‌خطیب‌ رهبر، تهران: مهتاب.
ـ ــــــــــــــــــــــــــ (1388)، تاریخ ‌بیهقی، تصحیح محمدجعفر یاحقی و مهدی ‌سیّدی، تهران: سخن.
ـ ــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا)، تاریخ ‌بیهقی، تصحیح سعید نفیسی، تهران: انتشارات کتابخانۀ سنایی.
ـ ــــــــــــــــــــــــــ (1390)، دیبای‌ دیداری (متن کامل تاریخ ‌بیهقی)، ‌تصحیح محمدجعفر یاحقی و مهدی سیّدی، تهران: سخن.
ـ دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
ـ شرتونی، رشید (1391)، ترجمه و شرح مبادئ ‌العربیه (جلد 4، قسمت ‌نحو)، مترجم سیدعلی ‌حسینی، قم: دارالعلم.
ـ عطار، فریدالدین (1390)، تذکرة ‌الاولیاء، ‌تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوار.
ـ عمادی حائری، سیدمحمد (1387)، «تصحیح متون؛ با تأکید بر تصحیح متون فارسی»، گزارش میراث، دورۀ 2، سال 3، شمارۀ 25-26، ص 4-10.
ـ عنصرالمعالی، کیکاووس (1387)، قابوس‌نامه، ‌تصحیح غلامحسین ‌یوسفی، تهران: انتشارات علمی ‌و ‌فرهنگی.
ـ عنصری، ابوالقاسم (1363)، دیوان، تصحیح سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: انتشارات کتابخانۀ سنایی.
ـ غفاری، سیدمحمدخالد (1387)، «پژوهشی در شرح استاد خطیب‌رهبر بر تاریخ‌ بیهقی»، فصلنامۀ علوم ‌انسانی دانشگاه ‌الزهرا (س)، سال 18، شماره 74، ص 145-170.
ـ متینی، جلال (1347)، «گزدم، کژدم؟»، مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم‌ انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 4، شماره 13 و 14، ص 1-13.
ـ محمد بن ‌منور (1389)، اسرار التوحید، تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران: آگاه.
ـ منشی، نصرالله (1388)، کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی ‌مینوی، تهران: امیرکبیر.
ـ میبدی، ابوالفضل (1389)، کشف ‌الاسرار و عدة الابرار، به ‌اهتمام علی ‌اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
ـ نجم ‌رازی، عبدالله‌ بن ‌محمد (1389)، مرصاد العباد، به ‌اهتمام محمد امین ‌ریاحی، تهران: انتشارات علمی ‌و فرهنگی.
ـ نظام‌الملک، حسن ‌بن ‌علی (1380)، سیاست‌نامه، ‌تصحیح عباس ‌اقبال، تهران: اساطیر.
ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1389)، سیر الملوک، ‌تصحیح هیوبرت‌ دارک، تهران: انتشارات علمی ‌و فرهنگی.
ـ نوشین، عبدالحسین، (1386)، واژه ‌نامک، تهران: انتشارات معین.
ـ هجویری، علی ‌بن ‌عثمان (1386)، کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران: سروش.