معرفی نسخه‌های سام‌نامۀ موجود در کتابخانه‌های جهان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه گلستان

چکیده

سام‌نامه حماسه‌ای عاشقانه است که از آن به عنوان آخرین حماسۀ ملی فارسی یاد می‌شود. این اثر از دو جهت مورد توجه قرار گرفته و همین توجه باعث شده است که محققان و صاحب نظران بسیاری در بارۀ آن بحث کنند: یکی به سبب حماسی بودن آن و دیگری به خاطر آمیختگی با همای و همایون خواجوی کرمانی که همین باعث شد به اشتباه آن را به خواجوی کرمانی نسبت دهند. از سام‌نامه - تا جایی که فهرست­‌ها نشان می‌دهند - 21 نسخه در کتابخانه‌های معتبر دنیا نگهداری می‌شود. در این مقاله نسخه‌هایی که نویسنده دسترسی داشته است به طور کامل معرفی شده‌­اند؛ در مورد بقیه نیز به شرح فهرست­‌ها اکتفا شده است. گروه اخیر نیز به خاطر انتقادها و اظهارنظر‌هایی که فهرست‌نویسان در فهرست­‌ها آورده‌اند، قابل‌توجه‌­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Introducing the Manuscripts of the Sām-nāmeh in the World's Libraries

نویسنده [English]

  • Vahid Rooyani
چکیده [English]

Sām-nāmeh is a romantic epic referred to as the last Persian national epic. It has drawn great attention for two reasons, causing many scholars to discuss about it; first, because of its being epic and, secondly because it has been mixed up with Khwaju Kermāni's Homāy o Homāyun, and wrongly ascribed to the latter. As far as the various catalogues indicate, there are 21 manuscripts of the Sām-nāmeh kept in the world's important libraries. In this article the manuscripts accessible to this writer have been fully introduced; for the others only their topical outlines have been presented, simply because of the criticisms and remarks expressed by cataloguers.

ـ آکیموشکین، او.ف.، کوشف، و. و. و ...، 1375، فهرست نسخه‌های خطی فارسی موسسۀ خاورشناسی فرهنگستان علوم روسیه، ترجمۀ عارف رمضان، سازمان مدارک انقلاب اسلامی، تهران، چاپ اول.
ـ بشیر حسین، ذاکر محمد، 1968، فهرست مخطوطات شیرانی، ج 1، ادارۀ تحقیقات پاکستان، دانشگاه پنجاب، لاهور، چاپ اول.
ـ خواجوی کرمانی، 1370، همای و همایون، به کوشش کمال عینی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران، چاپ دوم.
- ــــــــــــــــــــــــ، 1386، سامنامه، تصحیح میترا مهرآبادی، نشر دنیای کتاب، تهران، چاپ اول.
ـ دانش‌پژوه، محمدتقی، 1348، فهرست میکروفیلم‌های کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، نشر دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول.
- ــــــــــــــــــــــــــــــ، افشار، ایرج، 1373، فهرستوارۀ کتابخانه مینوی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
ـ  راستکار، بانو فخری، 1347، فهرست کتابخانۀ مجلس شورای ملی در تهران، ج 8 ، کتابخانۀ مجلس شورای ملی، تهران.
ـ سید یونسی، میرداوود، 1350، فهرست کتابخانۀ ملی تبریز، ج 2، نشر کتابخانۀ ملی تبریز، تبریز، چاپ اول.
ـ عباسی نوشاهی، سید خضر، 1365، فهرست نسخه‌های خطی فارسی کتابخانۀ دانشگاه پنجاب لاهور (گنجینۀ آذر)، مرکز تحقیقات ایران و پاکستان، اسلام آباد، چاپ اول.
ـ فردوس کاظمی، سیده نکهت، 138)، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مسعود جهندیر (میلسی پاکستان)، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، اسلام آباد، چاپ اول.
ـ منزوی، احمد، 1351، فهرست نسخه‌های خطی فارسی، جلد چهارم، موسسه فرهنگی عمران منطقه ای، تهران، چاپ اول.
- ــــــــــــــــــــ، 1363، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، جلد 7، انتشارات مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، اسلام آباد، چاپ اول.
- Beeston. A.F.L,(1954), Catalogue of the Persian, Turkish, Hindustani and Pushtu Manuscripts in the Bodlian library, part3, at the Clarendon Press: oxford.
- Blochet, Edgar, (1870), Catalogue des Manuscrits  Persans, Bibliothèque Nationale, Département des Manuscrits: paris.