ـ آذرسینا، مهدی (1396). شعر؟ یا موسیقی؟ (تننای شعر سپید). چ2. تهران: سروش.
ـ آملی، شمس‌الدین محمد بن محمود (1389). نفائس الفنون فی عرایس العیون. تصحیح میرزا ابوالحسن شعرانی. 3ج. چ3. تهران: انتشارات اسلامیه.
ـ ابن‌جنّی، ابوالفتح عثمان (1399ش/2020م). مختصر العروض و القوافی. حققه و قدم له و علق علیه قیس بن بهجت العطار. قم: دار زین‌العابدین.
ـ ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1336-1337). ترجمۀ مقدمۀ ابن‌خلدون. ترجمۀ محمد پروین گنابادی. 2ج. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ ابن‌خلکان، احمد بن محمد (1364). وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان. تحقیق احسان عباس. 8ج، قم: الشریف الرضی.
ـ ابن‌زیلة، ابومنصور الحسین (1964م). الکافی فی الموسیقی. تحقیق زکریا یوسف. القاهرة: دار القلم.
ـ ابن‌سینا. النجاة. نسخۀ خطی. کتابت قرن 5-6. شمارۀ 1348 دانشگاه تهران (میکروفیلم 3149).
ـ ـــــــــــــ ابن‌سینا (1405ق). جوامع علم الموسیقی. در: الشفا؛ الریاضیات (1). تحقیق زکریا یوسف. قم: منشورات مکتبة آیة اللّه العظمی المرعشی النجفی.
ـ ـــــــــــــ (1371). «موسیقی دانشنامۀ علائی». در: سه رسالۀ فارسی در موسیقی. به اهتمام تقی بینش. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ ـــــــــــــ (1393). «رسالۀ [فن شعر]». در: رساله‌های شعری فیلسوفان مسلمان. ترجمه، مقدمه و تعلیقات سید مهدی زرقانی و محمدحسن حسن‌زادۀ نیری. تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــ (1394). جوامع علم موسیقی. برگردان و شرح سید عبداللّه انوار. همدان: بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا.
ـ ـــــــــــــ (1396). «فن شعر الحکمة العروضیة». در: بوطیقای ارسطو به روایت حکمای اسلامی. ترجمۀ محمود یوسف ثانی. تهران: موسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
ـ ابوادیب، کمال (1974م). فی البنیة الایقاعیة للشعر العربی. بیروت: دار العلم للملایین.
ـ اخفش، ابوالحسن (1986م). «کتاب العروض». تحقیق و دراسة سید البحراوی. فصول. المجلد السالس. العدد2: 125-161.
ـ اخوان الصفا (1405). «الرسالة فی الموسیقی». فی: رسائل اخوان الصفا و خلان الوفا، 4ج. [مقدمۀ بطوس البستانی]. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ـ ـــــــــــــ (1374-1375). «رسالۀ موسیقی از رسائل اخوان الصفا». مقدمه و ترجمۀ اکبر ایرانی. هنر، ش30: 285-304.
ـ ارسطو (1388). دربارۀ هنر شعر. ترجمۀ سهیل محسن افنان. تهران: موسسۀ حکمت.
ـ ارموی، صفی‌الدین (1380). کتاب الادوار فی الموسیقی (ترجمۀ فارسی به انضمام متن عربی آن). مترجم: ناشناخته. به اهتمام آریو رستمی. تهران: میراث مکتوب.
ـ ـــــــــــــ (1385). ترجمۀ فارسی الرسالة الشرفیة فی النسب التالیفیة. ترجمۀ بابک خضرایی. تهران: فرهنگستان هنر.
ـ امیدوار، احمد (1393). «تاثیر ایرانیان در پیدایش علم عروض عربی». مطالعات زبانی بلاغی، ش9، س5: 29-49.
ـ انوار، قاسم (1337). کلیات. با تصحیح و مقابله و مقدمۀ سعید نفیسی. تهران: سنایی.
ـ برقعی قمی، سید علی‌اکبر (1319). «تذکرۀ مبتکران». ارمغان، ش10، س21: 561-568.
ـ بغدادی، ابوالبرکات (1393). «رسالۀ [فن شعر]». در: رساله‌های شعری فیلسوفان مسلمان. ترجمه، مقدمه و تعلیقات سید مهدی زرقانی و محمدحسن حسن‌زادۀ نیری. تهران: سخن.
ـ بنائی، علی‌بن محمد المعمار (1368). رساله در موسیقی. چاپ عکسی از روی نسخۀ مورخ 888 به خط مؤلف. با مقدمۀ داریوش صفوت و تقی بینش. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـ بنایی، بهراد (1399). «دگرگونی دو وزن دوری‌شده؛ بررسی تاریخی و تحلیل موسیقایی». گزارش میراث، ش 3 و 4 (پیاپی: 84-85)، دورۀ3، سال3، پاییز ـ زمستان 1397 [انتشار: پاییز 1399]: 46-58.
ـ بیرونی، ابوریحان (1418ق/1376ش). تحقیق ماللهند من مقولة مقبولة فی العقل او مرذولة. باعانة وزارة المعارف للمحکومة العالیة الهندیة. الطبعة الاولی فی الایران. قم: بیدار.
ـ بینش، تقی (1375). «الأدوار». در: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج7. تهران، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی: 361-365.
ـ ـــــــــــــ (1380). «ایقاع». در: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج10. تهران، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی: 696-698 .
ـ تسوگه، گن ایچی (1351). «ریتم آواز در موسیقی ایرانی». ترجمۀ احسان فریدبان. موسیقی. ش137. دورۀ سوم: 16-37.
ـ ثروتیان، بهروز (1356 [= 2536]). «یادداشت‌های مربوط به اشکالات عروض المعجم فی معاییر اشعار العجم». در: جشن‌نامۀ استاد مدرس رضوی. زیر نظر ضیاءالدین سجادی. تهران، انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی: 125-152.
ـ جامی، عبدالرحمان‌بن احمد (1379). «رسالۀ موسیقی». در: بهارستان و رسائل جامی. تصحیح و مقدمۀ اعلاخان افصح‌زاد، محمدجان عمراُف و ابوبکر ظهورالدین. تهران: میراث مکتوب با همکاری مرکز مطالعات ایرانی.
ـ جلی، حسین (1372). میزان موسیقائی وزن شعر. [بی‌جا]: نهاد هنر و ادبیات.
ـ ـــــــــــــ (1383). میزان موسیقائی وزن شعر (جلد دوم). لنگرود: سمرقند.
ـ حجاریان، محسن (1392). موسیقی و شعر؛ تفاوت و طبقه‌بندی. تهران: رشد آموزش.
ـ حلی، یوسف‌بن مظهر (1396). «فنّ شعر الجوهر النضید». در: بوطیقای ارسطو به روایت حکمای اسلامی. ترجمۀ محمود یوسف‌ثانی. تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
ـ حموی رومی، یاقوت (1993 م). معجم الادباء. تحقیق احسان عباس. 7ج. بیروت: دار الغرب الاسلامی.
ـ خانلری، پرویز (1327). تحقیق انتقادی در عروض فارسی و چگونگی تحول اوزان غزل. تهران: دانشگاه تهران.
ـ ـــــــــــــ (1345). وزن شعر فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ خضرائی، بابک (1384). «بررسی موضوع پیوند شعر و موسیقی در موسیقی کبیر». گلستان هنر، ش1: 118-120.
ـ دانش‌پژوه، محمدتقی (1355 [= 2535]). نمونه‌ای از فهرست آثار دانشمندان ایرانی در غناء و موسیقی. تهران: ادارۀ کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
ـ دشتکی، غیاث‌الدین منصور (1375). رسالۀ عروض و قافیه. ضمیمۀ شمارۀ 1 نامۀ فرهنگستان. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ـ دشتی، علی (1355 [= 2535]). سیری در دیوان شمس. چ4. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ رادمهر، پژمان (1388). «پژوهش تعریف دو اصطلاح ایقاع و وزن با توجه به رسالات سده‌های سوم تا نهم هجری». نشریۀ هنرهای زیبا – هنرهای نمایشی و موسیقی. ش39: 55-60.
ـ رازانی، ابوتراب (1340). شعر و موسیقی؛ و ساز و آواز در ادبیات فارسی. تهران: ادارۀ کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
ـ رضایی، احمد (1395). وزن موسیقی و شعر؛ بررسی مقایسه‌ای ایقاع و عروض. تهران: سورۀ مهر.
ـ رضایی، احمد، مجید کیانی و رودابه شاه‌حسینی (1394) «وزن در شعر و موسیقی (پژوهشی در مبانی ایقاع و عروض)». ادب فارسی، ش1 (پیاپی: 15)، س5: 21-40.
ـ زاکانی، عبید (1334). کلیات [و] لطایف. بخش کلیات: با تصحیح و مقدمۀ عباس اقبال آشتیانی (از روی نسخۀ مجلۀ ارمغان). بخش لطایف: (تاریخ چاپ: 1333). از روی طبع 1303 استانبول با مقدمۀ موسیو فرتۀ فرانسوی. تهران: اقبال.
ـ زرقانی، سید مهدی (1391). بوطیقای کلاسیک. تهران: سخن.
ـ زرین‌کوب، عبدالحسین (1392). شعر بی‌دروغ، شعر بی‌نقاب. تهران: علمی.
ـ سکاکی، سراج‌الدین (1407ق/1987م). مفتاح العلوم. ضبطه و کتب هوامشه و علق علیه نعیم زرزور. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ـ سنایی غزنوی، مجدودبن آدم (1388). دیوان. به سعی و اهتمام محمدتقی مدرس رضوی. تهران: سنایی.
ـ سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن‌بن ابی‌بکر ([بیتا]). المزهر فی علوم اللغة و انواعها، 2 ج. شرحه و ضبطه و صححه محمد احمد جادالمولی، علی محمد البجاوی و محمد ابوالفضل ابراهیم. بیروت: دار الفکر.
ـ شریف، عبدالقهار بن اسحق (1337). عروض همایون. با حواشی و تعلیقات و تصحیح محمدحسن ادیب هروی خراسانی. تهران: شرکت نسبی حاج محمدحسین اقبال و شرکا.
ـ شعبانی، مهدی (1396). «تن واژه بر تن آهنگ: شناساندن کتاب وزن موسیقی و شعر». فصلنامۀ نقد کتاب ادبیات، ش 9 و 10، س3: 85-104.
ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا (1368). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
ـ شمس فخری اصفهانی (1389). معیار جمالی و مفتاح ابواسحاقی. تحقیق و تصحیح یحیی کاردگر. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ شمس قیس رازی (1360). المعجم فی معاییر اشعار العجم. به تصحیح محمدبن عبدالوهاب قزوینی. با مقابله و تصحیح مدرس رضوی. تهران: زوّار.
ـ شیرازی، فرصت‌الدوله (1400). بحور الالحان؛ در علم موسیقی و نسبت آن با عروض (به انضمام نظریۀ موسیقی از کتاب دریای کبیر). به اهتمام لیما صالح رامسری. تهران: معین.
ـ شیرازی، قطب‌الدین محمودبن ضیاءالدین (1387). رسالۀ موسیقی از درة التاج لغرة الدباج، 2ج. تصحیح نصرالله ناصرپور. تهران: فرهنگستان هنر.
ـ صاحب بن عباد، ابوالقاسم (1960م/1379ق). الاقناع فی العروض و تخریج القوافی. بتحقیق الشیح محمد حسن آل یاسین. بغداد: المکتبة العلمیة.
ـ صادقین، آزیتا (1400). «نظریۀ ایقاع فارابی در رسالۀ «احصاء الایقاعات» و بررسی سیر تکامل آن در خلال آثار موسیقی وی همراه با معرفی تک‌نسخۀ این رساله». آینۀ میراث، سال 19، ش2 (پیاپی: 69): 121-147.
ـ صیرفی، شهاب‌الدین (1396). خلاصة الافکار فی معرفة الادوار (رساله‌ای در موسیقی). تصحیح علیرضا نیک‌نژاد. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ طبیب‌زاده، امید (1382). تحلیل وزن سعر عامیانۀ فارسی. [ویراست اول]. تهران: نیلوفر.
ـ طوسی، نصیرالدین (1370). «رساله‌ای از خواجه نصیرالدین طوسی در علم موسیقی». [مقدمه و ترجمه و توضیح] داود اصفهانیان و ساسان سپنتا. نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، س34، ش1-2 (مسلسل 138-139): 23-42.
ـ ـــــــــــــ (1393). معیار الاشعار. مقدمه، تصحیح و تعلیفات علی‌اصغر قهرمانی مقبل. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـ ـــــــــــــ (1395). اساس الاقتباس. تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. چ 6. تهران: دانشگاه تهران.
ـ عبداله‌زاده، حسن (1395). درآمدی بر موسیقی شعر. تبریز: آیدین.
ـ عبدالمؤمن بن صفی‌الدین (1346). رسالۀ موسیقی بهجت الروح. با مقابله و مقدمه و تعلیقات ه. ل. رابینو دی برگوماله. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ فارابی، محمدبن محمدبن طرخان ([بیتا]). الموسیقی الکبیر. تحقیق و شرح غطاس عبدالملک خشبه. مراجعة و تصدیر محمود احمد الحفنی. قاهرة: دار الکتب العربی للطباعة والنشر.
ـ ـــــــــــــ (1375). موسیقی کبیر. ترجمۀ آذرتاش آذرنوش. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ ـــــــــــــ (1383). «کتاب الایقاعات». ترجمۀ عبداللّه گرجی. فصلنامۀ موسیقی ماهور، ش23، س6: 9-49.
ـ ـــــــــــــ (1393 الف). «رسالۀ شعر». در: رساله‌های شعری فیلسوفان مسلمان. ترجمه، مقدمه و تعلیقات سید مهدی زرقانی و محمدحسن حسن‌زادۀ نیری. تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــ (1393 ب). «رسالۀ تناسب و تالیف». در: رساله‌های شعری فیلسوفان مسلمان. ترجمه، مقدمه و تعلیقات سید مهدی زرقانی و محمدحسن حسن‌زادۀ نیری. تهران: سخن.
ـ فارمر، هنری جورج (1399). تاریخ موسیقی خاورزمین. برگردان بهزاد باشی. تهران: معین.
ـ فخرالدینی، فرهاد (1346). «ریتم در موسیقی ایران (1)». موسیقی، ش111، دورۀ سوم: 35-39.
ـ فرزاد، مسعود (1318). «آهنگ‌های شعری ایران». ش11-12، س2 (دورۀ اول): 31-36.
ـ فرزانه، بابک (1394). «خلیل بن احمد». در: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج22: تهران، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی: 613-619.
ـ فروغ، مهدی (1354). نفوذ علمی و عملی موسیقی ایران در کشورهای دیگر. [تهران]: ادارۀ کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
ـ فشارکی، محمد (2536). «اختلافات عروض فارسی و عربی». در: جشن‌نامۀ استاد مدرس رضوی. زیر نظر ضیاءالدین سجادی. تهران، انحمن استادان زبان و ادبیات فارسی: 403-431.
ـ ـــــــــــــ (1372). «چند نکته دربارۀ افاعیل در عروض سنتی». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد؛ یادنامۀ زنده‌یاد استاد احمدعلی رجایی بخارایی، ش 3 و 4 (مسلسل 102-102)، س26: 823-832.
ـ ـــــــــــــ (1381). «ابتکارات خواجه نصیر در عروض و فنون شعری». فرهنگ؛ ویژۀ بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی (1) . ش4، س15 ـ ش،1 س16 (پیاپی: 44-45): 173-186.
ـ فلاح‌زاده، مهرداد (1398). مکتوبات فارسی در باب موسیقی. ترجمۀ سهند سلطاندوست. تهران: مرکز.
ـ قنائی، متی‌بن یونس (1967م/1386ق). کتاب ارسطوطالیس فی الشعر؛ نقل ابی‌بشر متی‌بن یونس القنائی من السریانی الی العربی. حققه و مع ترجمة حدیثة و دراسة لتاثیره فی البلاغة العربیة شکری محمد عیاد. قاهرة: دار الکتب العربی للطباعة والنشر.
ـ قهرمانی مقبل، علی‌اصغر (1389). «علل موفقیت قالب مثنوی در ادبیات فارسی و ناکامی آن در ادبیات عربی». مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ش16: 119-135.
ـ [کاشی، حسن] (1371). کنز التحف. در: سه رسالۀ فارسی در موسیقی. به اهتمام تقی بینش. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ کتاب فارسی فی فن الالحان (1391). [نویسنده ناشناس]. تصحیح سید محمدتقی حسنی. تهران: سورۀ مهر.
ـ کمالی، مهدی (1398). «تحلیل و طبقه‌بندی وزن‌هایی که فقط هجای بلند دارند». کهن‌نامۀ ادب پارسی، ش1، س10: 213-247.
ـ الکندی (1962م). «کتاب المصوتات الوتریة من ذات الوتر الواحد الی ذات العشرة الاوتار». فی: المؤلفات الکندی الموسیقیة. حققها واخرجها زکریا یوسف. بغداد: مطبعة شفیق.
ـ کوکبی بخارایی، نجم‌الدین (1399). «رسالۀ موسیقی». در: سه رسالۀ موسیقی قدیم ایران. به کوشش منصوره ثابت‌زاده. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ مبارکشاه بخاری (1392). ترجمه و شرح مبارکشاه بخاری بر ادوار ارموی در علم موسیقی. تصحیح و ترجمۀ سید عبدالله انوار. تهران: مؤسسۀ تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».
ـ مجتبایی، فتح‌اللّه (1384). نحو هندی و نحو عربی. تهران: کارنامه.
ـ محجوب، محمدجعفر (1373). «بررسی آثار عبید زاکانی (1)». ایران‌شناسی، ش3، س6: 491-509.
ـ محمدزاده صدیق، حسین (1389). سیری در رساله‌های موسیقایی. تهران: سورۀ مهر.
ـ محمد کمال عبدالعزیز، الفت (1984م). نظریة الشعر عند الفلاسفة المسلمین من الکندی حتی ابن رشد. قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ـ مرادآبادی، محمد سعداللّه (1389). میزان الافکار فی شرح معیار الاشعار [همراه معیار الاشعار]. تصحیح محمد فشارکی. تهران: میراث مکتوب.
ـ مراغی، عبدالقادر (1344). مقاصد الالحان. به اهتمام تقی بینش. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ ـــــــــــــ (1366). جامع الالحان. به اهتمام تقی بینش. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـ ـــــــــــــ (1370). شرح ادوار (با متن ادوار و زوائد الفوائد). به اهتمام تقی بینش. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـ ملاح، حسینعلی (1367). پیوند موسیقی و شعر. تهران: فضا.
ـ مولوی (1338). غزلیات شمس تبریزی. با مقدمۀ جلال‌الدین همایی و علی دشتی. به اهتمام منصور مشفق. [تهران]: بنگاه مطبوعاتی صفیعلیشاه.
ـ مهدوی، یحیی (1333). فهرست نسخه‌های مصنفات ابن‌سینا. تهران: دانشگاه تهران.
ـ ناصرخسرو (1368). دیوان. به تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران.
ـ نوفل، ابراهیم (2013 م). «الایقاع فی العروض الفراهیدی فی ضوء النظریات الحدیثة». افکار، آذار 2013، العدد 290: 27-39.
ـ واعظی، فرزانه و فرهاد دیوسالار (1392). «بررسی اتانین و رابطۀ آن با موسیقی و عروض شعر». فصلنامۀ تخصصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، ش17: 215-239.
ـ وحیدیان کامیار، تقی (1363). «اوزان ایقاعی در شعر فارسی». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، ش2 (مسلسل 66)، س17: 323-348.
ـ ـــــــــــــ (1373). بررسی منشاء وزن شعر فارسی. مشهد: آستان قدس رضوی.
ـ هدایت، مهدیقلی (1317). مجمع الادوار (دورۀ کامل موسیقی از عبدالمومن تا هلمهلص). چاپ سنگی. [بی‌جا. بی‌نا].
ـ هدایت‌زاده، نکیسا (1395). تاثیر نهضت ترجمه در موسیقی جهان اسلام (قرن سوم تا پنجم هجری). تهران: سورۀ مهر.
ـ همایی (1338). مقدّمه ← مولوی.
ـ همایی، جلال‌الدین (1339). «غزل و تحول اصطلاحی آن در قدیم و جدید». یغما، ش2 (مسلسل 142)، س13: 77-83.
ـ هنرمند، سعید (1398). بوطیقای ارسطو؛ ترجمۀ متن همراه با با کنکاشی در تئوری بوطیقا. تهران: چشمه.
ـ یکتائی، مجید (1350). نوپردازی در نقد شعر و سخن‌سنجی. تهران: وحید.
- Weil, Gotthold (1913). “Arūd”. in: Encyclopedia of Islam. vol. I. edited by M. Th. Houtsma, T. W. Arnold, R. Basset and R. Hartmann. p. 463-471. Leyden and London: Brill and Luzac & co.
- Yar-Shater, Ehsan (1974). “Affinities between Persian Poetry and Music”. in: Studies in art and literature of the Near East in honor of Richard Ettinghausen. p. 59-78. New York: New York University Press.
)