ـ ابوالفتوح رازی (1371). روض الجِنان و روح الجَنان فی تفسیر القرآن. به تصحیح محمّدجعفر یاحقی و محمّدمهدی ناصح. مشهد: آستان قدس رضوی.
ـ ابونصر هروی، قاسم بن یوسف (1346). ارشاد الزّراعه. به کوشش محمّد مشیری. تهران: دانشگاه تهران.
ـ اخوینی بخاری، ابوبکر ربیع بن احمد (1371). هدایة المتعلّمین فی الطّب. به تصحیح جلال متینی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
ـ ادیب کرمینی، علی بن محمّد بن سعید (1385). تکملة الأصناف. به کوشش علی رواقی. با همکاری سیّده زلیخا عظیمی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ ادیب نطنزی (1389). دستور اللّغة. به تصحیح سیّدعلی اردلان جوان. مشهد: به‌نشر.
ـ ادیبی (1389). عجایب اللغة: فرهنگ لغت فارسی به فارسی. به تصحیح محمود مدبّری. کرمان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان.
ـ اسدی طوسی، ابومنصور علی بن احمد (1354). گرشاسب‌نامه. به اهتمام حبیب یغمایی. تهران: کتابخانۀ طهوری.
ـ ـــــــــــــ (1400). لغت فرس (نسخه‌برگردان شش دستنویس). با مقدّمۀ علی‌اشرف صادقی و جواد بشری. تهران: بنیاد موقوفات افشار ـ سخن.
ـ اصطخری، ابواسحق ابراهیم (1340). مسالک و ممالک (ترجمۀ فارسی مسالک الممالک از قرن پنجم و ششم هجری). به اهتمام ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ اعلم، هوشنگ (1381). جستارهایی در تاریخ علوم دورۀ اسلامی (مقالات چاپ‌شده در دانشنامۀ جهان اسلام مجلّدات اوّل تا پنجم). تهران: بنیاد دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
ـ امینیان، معصومه (1402). فهرست الفبایی لغات عربی قانون ادب. تهران: کتاب بهار.
ـ بادی، ابوالفتح حمد بن احمد بن حسین. معروف به کافی (1395). الملخَّص فی اللّغة مع الوفاء بترجمة ما فی القرآن. نسخه‌برگردان دستنویس شمارۀ 9455 کتابخانۀ مجلس. با مقدّمۀ محمود جعفری دهقی. تهران: میراث مکتوب.
ـ بخاری، محمّد بن عبداللّه (1361). داستان‌های بیدپای. به تصحیح پرویز ناتل خانلری ـ محمّد روشن. تهران: خوارزمی.
ـ بدر خزانه‌ای بکری بلخی، محمّد بن قوام بن رستم (1394). بحر الفضایل. به تصحیح میرهاشم محدّث. تهران: بنیاد موقوفات افشار.
ـ برهان (محمّدحسین بن خلف تبریزی) (1342). برهان قاطع. به اهتمام محمّد معین. تهران: کتابفروشی ابن‌سینا.
ـ تاج الأسامی (تهذیب الأسماء) (1367). مؤلف ناشناس. به تصحیح علی‌اوسط ابراهیمی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـ تبریزی، خواجه محمّدتقی (1395). خواص الحیوان (ترجمۀ حیات الحیوان کمال‌الدّین دمیری). تصحیح فاطمۀ مهری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـ ترجمۀ تفسیر طبری (1356). فراهم‌آمده در زمان سلطنت منصور بن نوح سامانی. به تصحیح حبیب یغمایی. تهران: توس.
ـ ترجمۀ رسالۀ اضحویۀ ابن‌سینا (1364). از مترجمی نامعلوم. به انضمام رساله‌ای در معرفت آخرت از امام محمّد غزالی. به تصحیح حسین خدیوجم. تهران: اطّلاعات.
ـ ترجمۀ قرآن ری ← ترجمۀ قرآن نسخۀ مورّخ 556ق.
ـ ترجمۀ قرآن ماهان (1383). حدود قرن پنجم یا ششم هجری. به تصحیح محمود مدبّری. کرمان: دانشگاه شهید باهنر.
ـ ترجمۀ قرآن موزۀ پارس (1355). از مترجمی ناشناس. به کوشش علی رواقی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ ترجمۀ قرآن نسخۀ مورّخ 556ق (1364). به کوشش محمّدجعفر یاحقّی. تهران: مؤسّسۀ فرهنگی شهید محمّد رواقی.
ـ ترجمۀ النّهایه ← شیخ طوسی
ـ ترجمه و قصّه‌های قرآن. به اهتمام یحیی مهدوی و مهدی بیانی. تهران: دانشگاه تهران.
ـ تسبیحی، محمّدحسین (1355). «رسم قُل و دستاربندی در پاکستان». هنر و مردم. ش171: 25-39.
ـ تفسیر قرآن پاک: قطعه‌ای از تفسیری بی‌نام به فارسی (1348). به اهتمام علی رواقی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ تفلیسی، ابوالفضل حبیش بن ابراهیم (1336). رسالۀ «بیان الصناعات». به کوشش ایرج افشار. فرهنگ ایران‌زمین: 5/ 278-457.
ـ ـــــــــــــ (1350-1351). قانون ادب. به اهتمام غلامرضا طاهر. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ ـــــــــــــ (1390). بیان الطّب. تصحیح و پژوهش: سیّدحسین رضوی برقعی. تهران: نشر نی.
ـ ـــــــــــــ (1394). کامل التّعبیر. به تصحیح مختار کمیلی. تهران: میراث مکتوب.
ـ تیموری‌فر، علی (1362). گویش دماوندی. بی‌جا: بی‌نا.
ـ جرجانی، میر سیّد شریف (1333). ترجمان القرآن. ترتیب‌دادۀ عادل بن علی بن عادل الحافظ. به کوشش محمّد دبیرسیاقی. تهران: چاپخانۀ حیدری.
ـ حاجی سیّدآقایی، اکرم‌السّادات (1387). «بررسی تحوّلات یک واژۀ فوت‌شده از فرهنگهای فارسی». نامۀ پارسی. ش46 و 47. بهار و تابستان: 75-95.
ـ ـــــــــــــ (1391). «پژوهشی در شیوۀ تصحیح تفسیر نسفی». ضمیمۀ شمارۀ 28 آینۀ میراث.
ـ حسن‌دوست، محمّد (1393). فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ـ خاقانی، افضل‌الدّین بدیل بن علی (1382). دیوان. به تصحیح ضیاءالدّین سجّادی. تهران: زوّار.
ـ خیّام نیشابوری [1312]. نوروزنامه. به سعی و تصحیح مجتبی مینوی. تهران: کتابخانۀ کاوه.
ـ دهار، بدر محمّد (1349). دستور الاخوان. به تصحیح سعید نجفی اسداللّهی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه. با همکاری محمّد معین و سیّدجعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران ـ روزنه.
ـ دیباج الاسماء (1397). از مؤلّفی ناشناخته. تصحیح و تحقیق: علی‌اصغر اسکندری. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ رضاقلیخان هدایت (بی‌تا). فرهنگ انجمن‌آرای ناصری. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
ـ رضوی برقعی، سیّدحسین (1387). «حُبَیش تفلیسی: آثار پزشکی». دانشنامۀ جهان اسلام. تهران، بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی: 12/ 577-580.
ـ رواقی، علی (1381). ذیل فرهنگهای فارسی. با همکاری مریم میرشمسی. تهران: هرمس.
ـ ـــــــــــــ (1382). «گویشها و متون فارسی (1)». نامۀ انجمن. س3. ش2. پیاپی: 10، تابستان: 13-41.
ـ ریاحی، محمّدامین (1379). «تفلیسی، پیشاهنگ فارسی‌نویسی در دیار روم». چهل گفتار در ادب و تاریخ و فرهنگ ایران. تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــ (1390). زبان و ادب فارسی در قلمرو دولت عثمانی. تهران: اطّلاعات
ـ زنجی سجزی، محمود بن عمر (1364). مهذّب الأسماء. به تصحیح محمّدحسین مصطفوی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ زوزنی (1374). المصادر. به تصحیح تقی بینش. تهران: البرز.
ـ زیدری نسوی، شهاب‌الدّین محمّد (1381). نفثة المصدور. به تصحیح امیرحسن یزدگردی. تهران: توس.
ـ سارم، امیر (1383). «قلچ ارسلان دوم سلجوقی». دانشنامۀ ادب فارسی. جلد ششم: ادب فارسی در آناتولی و بالکان. به سرپرستی حسن انوشه. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: 665-667.
ـ سورآبادی، عتیق بن محمّد (ابوبکر عتیق نیشابوری) (1381). تفسیر سورآبادی. به تصحیح علی‌اکبر سعیدی سیرجانی. تهران: فرهنگ نشر نو.
ـ سیّدهندی، امیرحسین (1400). ترجمان القوافی؛ به انضمام فهرست واژگان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. به راهنمایی محمود مدبّری. دانشگاه شهید باهنر کرمان.
ـ شعرانی، ابوالحسن (1384). تفسیر نورٌ علی نور (تعلیقات علّامه شعرانی بر روضُ الجِنان و روحُ الجَنان). مجموعۀ آثار کنگرۀ بزرگداشت شیخ ابوالفتوح رازی ـ ج 10. به کوشش محسن صادقی و عبّاسعلی مردی. قم: سازمان چاپ و نشر دار الحدیث.
ـ شکوری، محمّدجان و دیگران (1384). فرهنگ فارسیِ تاجیکی. برگردان از خطّ سیریلیک: محسن شجاعی. تهران: فرهنگ معاصر.
ـ شیخ طوسی (أبوجعفر محمّد بن الحسن بن علی الطّوسی) (1342-1343). النّهایة فی مجرّد الفقه والفَتاوی. با ترجمۀ فارسی از مترجم ناشناخته. به‌کوشش محمّدتقی دانش‌پژوه. تهران: دانشگاه تهران.
ـ صادقی، علی‌اشرف (1380). «التقای مصوّتها و مسئلۀ صامت میانجی». مسائل تاریخی زبان فارسی. تهران، سخن: 25-50.
ـ ـــــــــــــ (1383). «دو تحوّل آوائی در زبان فارسی: حذف و اضافه شدن صامت "ن" بعد از مصوّت‌های بلند». زبان‌شناسی، ش38، پاییز و زمستان: 1-9.
ـ ـــــــــــــ (1386). «ترجمۀ تفسیر طبری». دانشنامۀ زبان و ادب فارسی. تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی: 312-319.
ـ ـــــــــــــ (1387). «دربارۀ بعضی واژه‌های مربوط به تاب‌بازی». فرهنگ مردم، س7، پاییز و زمستان: 327-350.
ـ ـــــــــــــ (1391). «تحقیق در کتاب المصادر ابوبکر بُستی». ضمیمۀ شمارۀ 23 آینۀ میراث.
ـ ـــــــــــــ (1392) [به سرپرستی]. فرهنگ جامع زبان فارسی. جلد اوّل: آ. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ـ ـــــــــــــ (1394). «پژوهشهای لغوی: دیهیم ـ داهیم. قبراق. غَنج‌رَش. غنج‌مَرِش...». فرهنگ‌نویسی. ش10، اسفند: 93-106.
ـ ـــــــــــــ (1395). «ویژگی‌های زبانی ضیاء الشّهاب». پیر گلرنگ (یادنامۀ دکتر رشید عیوضی). به خواستاری رحمان مشتاق‌مهر و احمد گلی. به اهتمام محمّد طاهری خسروشاهی. قم، ادبیات: 727-737.
ـ ضیاء الشّهاب (شرح فارسی شهاب الاخبارِ قاضیِ قُضاعی) (1394). از شارحی ناشناخته. تصحیح و تحقیق: جویا جهانبخش و حسن عاطفی و عبّاس بهنیا. تهران: میراث مکتوب.
ـ عطائی کچوئی، تهمینه (1401). «بعضی ویژگی‌های زبانی دستنویس بستان العارفین (مورّخ 543هجری)». نامۀ سروشیار (یادنامۀ استاد جمشید مظاهری). به کوشش علی‌اکبر احمدی دارانی و گلپر نصری. قم، ادبیات: 934-959.
ـ عقیلی خراسانی، محمّدحسین بن محمّدهادی (1380). مخزن الأدویه. اُفست از چاپ 1844 کلکته. تهران: باورداران.
ـ علی صفی، فخرالدّین [علی بن حسین واعظ کاشفی سبزواری] (1399). فرهنگ علی صفی. به تصحیح مسعود قاسمی. تهران: بنیاد موقوفات افشار ـ سخن.
ـ عیدگاه طرقبه‌ای، وحید (1399). تلفّظ در شعر کهن فارسی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
ـ غزنوی، ابوالمعالی احمد بن محمّد (1389). تراجم الأعاجم (فرهنگ کهن واژه‌های قرآن). به اهتمام مسعود قاسمی و محمود مدبّری. تهران: اطّلاعات.
ـ فردوسی، ابوالقاسم (1396). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی‌مطلق. جلد ششم. با همکاری محمود امیدسالار. تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
- فرهنگنامۀ قرآنی (1372-1374). گروه فرهنگ و ادب بنیاد پژوهشهای اسلامی. با نظارت محمّدجعفر یاحقّی. مشهد: آستان قدس رضوی.
ـ قاسمی، مسعود (1366). «فهرست الفبایی لغات و ترکیبات فارسی السّامی فی الأسامی». زبان‌شناسی، دورۀ 4، ش 1 و 2: 141-158.
ـ ـــــــــــــ (1388). «ذیلی بر ذیل فرهنگهای فارسی (بخش چهارم)». نشر دانش، ش پیاپی: 117، آذر و دی: 48-59.
ـ ـــــــــــــ (1394). یادداشتی بر چاپ نسخه‌برگردان فرهنگ المُلَخّص فی اللّغة. ضمیمۀ شمارۀ 8 گزارش میراث، آذرـ اسفند.
- قطران تبریزی (1402). دیوان. مقدّمه، تصحیح و تعلیقات: محمود عابدی و مسعود جعفری جزی، با همکاری تهمینه عطائی و شهرۀ معرفت. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ـ قمری بخاری، ابومنصور حسن بن نوح (1387). التّنویر. به تصحیح سیّد محمّدکاظم امام. افست. مؤسّسۀ مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمّل.
ـ کاشانی، ابوالقاسم عبداللّه (1345). عرایس الجواهر و نفایس الاطایب. به کوشش ایرج افشار. تهران: سلسلۀ انتشارات انجمن آثار ملّی.
ـ کردی نیشابوری، ادیب یعقوب (1355). البلغه. به اهتمام مجتبی مینوی و فیروز حریرچی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ ـــــــــــــ (1400). کتاب المُهذّب فی المصادر. نسخه‌برگردان دستنویس شمارۀ 535 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. تحقیق: مسعود قاسمی. تهران: میراث مکتوب.
ـ کمیلی، مختار (1392). «چند واژۀ نادر در کامل التّعبیر حبیش تفلیسی». آینۀ میراث، ش53: 201-217.
ـ لسان التّنزیل (1362). تألیف قرن چهارم یا پنجم هجری. به اهتمام مهدی محقّق. تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ مجمل التّواریخ والقصص (1400). به تصحیح اکبر نحوی. تهران: بنیاد موقوفات افشار ـ سخن.
ـ محمّد بن عبدالخالق بن معروف (بی‌تا). کنز اللّغات. به تصحیح سیّدرضا علوی. تهران: کتابخانۀ مرتضوی.
ـ مدبّری، محمود (1370). شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان (در قرن‌های 3-4-5 ق). تهران: پانوس.
ـ مراغی، عبدالهادی بن محمّد بن محمود بن ابراهیم (1388). منافع حَیَوان. به کوشش محمّد روشن. تهران: بنیاد موقوفات افشار.
- مزداپور، کتایون (1390). واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ مسعود سعد (1364). دیوان. به تصحیح و اهتمام مهدی نوریان. اصفهان: کمال.
ـ معصومی، بهرام (1382). «قانون ادب». دانشنامۀ ادب فارسی. جلد پنجم: ادب فارسی در قفقاز. به سرپرستی حسن انوشه. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: 434-436.
ـ مقامات حریری (1365). ترجمۀ فارسی. پژوهش: علی رواقی. تهران: مؤسّسۀ فرهنگی شهید محمّد رواقی.
ـ مقرئ بیهقی، ابوجعفر احمد بن علی بن محمّد (1366). تاج المصادر. به تصحیح هادی عالم‌زاده. تهران: مؤسّسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـ مهیار، محمّد (1378). «نگاهی به ترجمۀ ابوالفتوح رازی در تفسیر روض الجنان». نامۀ پارسی، س4، ش 1، بهار: ص224-231.
ـ میبدی، ابوالفضل رشیدالدّین (1371). تفسیر کشف الاسرار و عدّة الابرار. به سعی علی‌اصغر حکمت. تهران: امیرکبیر.
ـ میدانی، ابوالفتح احمد بن محمّد (1345). السّامی فی الأسامی. عکس نسخۀ کتابخانۀ ابراهیم پاشای ترکیه. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ نجاتی نیشابوری، محمود بن عمر (1400). رسالۀ پیروزی و مقالۀ نوروزی: شرح قصیدۀ بدایع الاسحار فی صنایع الاشعار قوامی مطرّزی گنجوی. به تصحیح بهروز ایمانی. تهران: بنیاد موقوفات افشار ـ سخن.
ـ نجم رازی (1352). مرصاد العباد. به اهتمام محمّدامین ریاحی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ نسفی، ابوحفص نجم‌الدّین عمر بن محمّد (1362). تفسیر نسفی. به تصحیح عزیزاللّه جوینی. تهران: بنیاد قرآن.
ـ نظام قاری، محمود بن امیر احمد (1391). کلیّات. تحقیق و تصحیح: رحیم طاهر. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ـ سفیر اردهال.
ـ نظام‌الملک طوسی (1347). سیر الملوک (سیاست‌نامه). به تصحیح هیوبرت دارک. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ نظامی گنجه‌ای (1368). شرفنامه. تصحیح، مقدّمه و تعلیقات: بهروز ثروتیان. تهران: توس.
ـ نفیسی، علی‌اکبر (1355). فرهنگ نفیسی. با مقدّمۀ محمّدعلی فروغی. تهران: کتابفروشی خیّام.
ـ وصّاف الحضره (1338). تاریخ وصّاف [چاپ‌شده با نامِ کتاب مستطاب وصّاف الحضره]. به اهتمام محمّدمهدی اصفهانی. اُفست از چاپ بمبئی. به سرمایۀ کتابخانۀ ابن‌سینا و کتابخانۀ جعفری تبریزی.
ـ یکرنگ صفاکار، نیکتا؛ کیانا کفّاشیان و مهتا بیگی (1400). «معرّفی و بررسی نسخۀ تاج التّراجم». مندرج در: به یاد ایرج افشار. به کوشش جواد بشری. تهران: بنیاد موقوفات افشارـ سخن. دفتر 1: 157-237.
منابع دیجیتال
)