تجلی شیرازی شرح احوال و معرفی آثار او

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

چکیده

مقالۀ حاضر نگاهی است بر زندگی و شعر میرزا علی‌رضا تجلی شیرازی (اردکانی)، از علما و شعرای نیمۀ دوم قرن یازدهم هجری و معرفی ده نسخۀ خطی از دو مثنوی معراج‌الخیال و وصف کشمیر، دیوان اشعار وی. این مقاله شامل مقدمه، پیشینۀ تحقیق، زندگی و روزگار تجلی، معرفی آثار، نسخ خطی، سبک شعری و ویژگی‌های آن، وزن شعر، قافیه و ردیف، شاعران هم‌‌عصر تجلی، و نتیجه‌گیری ‌است.
این شاعر پیرو سبک هندی، در اردکان فارس به دنیا آمد، مدتی در اصفهان زیست، سفری به هند کرد و سرانجام به زادگاهش بازگشت. از وی آثاری به نظم و نثر باقی مانده است که بخشی از آن‌ها به چاپ رسیده و بخشی دیگر هنوز نشر نیافته است.
محور اصلی این مقاله معرفی نسخه‌های خطی دو مثنوی معراج‌الخیال و وصف کشمیر و دیوان اشعار این شاعر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Tajalli of Shiraz life and works

نویسندگان [English]

  • Jamshid Mazaheri 1
  • Shahla Haj-Talebi 2
1
2
چکیده [English]

This article is a study of the life and poetry of Mirza Ali-Reza Tajalli Shirazi (Ardakani), a scholar-poet from the latter half of the 17th century, introducing also the 10 manuscript of the two mathnavi poems, Mi'raj-al-Khial and Vasf-e Kashmir and his Divan. It includes an introduction, review of literature, Tajalli's life story and time, presentation of his works, manuscripts of his books, style and characteristic of his poetry, meter, rhymes and radifs (word (s) repeated following the rhyme word at the end of each hemistich), Tajalli's contemporary poets and conclusion.
A follower of the Indian Style, the poet was born at Ardakan, in the province of Fars, lived in Isfahan for some time, went on a journey to India once, and finally settled in his home town. He has left behind a number of works a few of which have been published and some others have remained unpublished.
The focus in this article is on the manuscripts of the poet's two mathnavis and Divan.

مراجع

ـ آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، 1332، الذّریعه الی تصانیف شیعه، ج 9، تهران.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، طبقات اعلام شیعه، ج 5، قم.
ـ استوری، چارلز، 1362، ادبیات فارسی بر مبنای استوری، ترجمۀ یحیی آرین‌پور و دیگران، ج 1، تهران.
ـ اصلح، میرزا، 1346، تذکرۀ شعرای کشمیر، به تصحیح سید حسام‌الدین راشدی، کراچی.
ـ افشار، ایرج، 1378، پژوهش در نام شهرهای ایران، تهران.
ـ افشار، ایرج و دانش‌پژوه، محمدتقی، 1369، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ ملی ملک، ج 8، مشهد.
ـ ایمان، رحم‌علی خان، 1386، منتخب‌اللطایف، تصحیح حسین علیزاده، مهدی علیزاده، تهران.
ـ دانش‌پژوه، محمد‌تقی، 1340، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، ج 11 و 14 و 15، تهران.
ـ دهخدا، علی‌اکبر، 1377، لغت‌نامه، تهران.
ـ سلیم تهرانی، محمدقلی، 1349، دیوان اشعار، تصحیح رحیم رضا، تهران.
ـ شاملو، ولی قلی‌بن داود قلی، 1374، قصص‌الخاقانی، تصحیح سید حسن سادات ناصری، تهران.
ـ صفا، ذبیح‌الله، 1373، تاریخ ادبیات در ایران، تهران.
ـ عابدی، امیرحسن، 1960م.، «علی‌رضا اردکانی»، ایندو ایرانیکا، صص 10ـ16.
ـ گلچین‌معانی، احمد، 1369، کاروان هند، مشهد.
ـ مؤتمن، زین‌العابدین، 1339، تحوّل شعر فارسی، تهران.
- مجموعة رسائل فارسی، 1372، گروه تصحیح متون معارف اسلامی، زیرنظر نجیب مایل هروی، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، مشهد.
ـ مدبری، محمود، 1364، فرهنگ کتاب‌های فارسی، تهران.
ـ مرعشی نجفی، سید محمود، 1387، فهرست نسخه‌های خطّی کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی، قم.
ـ مشار، خان‌بابا، 1351-1353، فهرست کتاب‌های چاپی فارسی، تهران.
ـ منزوی، احمد، 1348ـ1351، فهرست نسخه‌های خطی، ج 1ـ4، تهران.
- ــــــــــــــــــــ، 1383، فهرستوارۀ کتاب‌های فارسی، تهران.
ـ نصرآبادی، محمدطاهر، تذکرۀ نصرآبادی، با تصحیح و مقابلۀ وحید دستگردی، تهران.
ـ واله داغستانی، علی‌قلی، 1384، تذکرۀ ریاض الشّعرا، مقدمه و تحقیق محسن ناجی نصرآبادی، تهران.
ـ وحشی بافقی، 1373، دیوان اشعار، تصحیح و مقدمۀ اسماعیل شاهرودی (بیدار)، تهران.
ـ هاشمی سندیلوی، احمدعلیخان، 1968م.، تذکره مخزن الغرایب، ج 1، لاهور. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار